Europejskie Dni Dziedzictwa 2012 w Muzeum X Pawilonu


We wrześniu 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich, Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (oddział Muzeum Niepodległości) wzięło udział w obchodach 20. już edycji Europejskich Dni Dziedzictwa na Mazowszu.

Impreza miała miejsce w niedzielę 16 września. W jej programie znalazły się: zwiedzanie w zorganizowanej grupie na co dzień niedostępnej dla publiczności wojskowej części Cytadeli Warszawskiej, przygotowane we współpracy Muzeum z Klubem Wojsk Lądowych w Cytadeli oraz ekspozycji w Muzeum X Pawilonu. Uzupełnieniem zwiedzania X Pawilonu była prelekcja kustosza Oddziału, Jerzego Wągrodzkiego, pt. Cytadela Warszawska i jej rola w zwalczaniu polskich dążeń niepodległościowych. Codzienność konspiracji w cieniu rosyjskiej twierdzy.

Atrakcją dla widzów, szczególnie młodszego pokolenia było prezentowane w tym dniu na terenie muzealnym, na tle malowniczych murów twierdzy, obozowisko artyleryjskie z epoki Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego z pokazem ćwiczeń połączonych z oddawaniem salw przygotowane przez zaprzyjaźnioną z Muzeum grupę rekonstrukcyjną Stowarzyszenie Artylerii Dawnej Arsenał.

Impreza, adresowana przede wszystkim do osób interesujących się historią, cieszyła się sporym zainteresowaniem, w sumie z przygotowanej oferty skorzystały 133 osoby, które miały okazję poznać bliżej jeden z najważniejszych obiektów XIX-wiecznej architektury obronnej na ziemiach polskich, łączący się nierozerwalnie z walką kolejnych polskich pokoleń o odzyskanie niepodległości w epoce zaborów.

 

 

V Rajd Pojazdów Zabytkowych „Stare jak Nowe” w Muzem X Pawilonu


W dniu 25 VIII 2012 r., w sobotę, w godz. 11.30-13.00, na terenie Muzeum X Pawilonu odbył się jeden z etapów Rajdu Pojazdów Zabytkowych pn. „Stare jak Nowe”. Na parkingu przy Muzeum X Pawilonu zlokalizowano punkt kontrolny połączony ze zwiedzaniem ekspozycji w Muzeum X Pawilonu. Uczestnicy, po obejrzeniu wystaw muzealnych, mieli za zadanie odpowiedzieć na kilka pytań sprawdzających znajomość ekspozycji i historii Cytadeli Warszawskiej. W parominutowych odstępach pojawiały się kolejne zabytkowe samochody. Przyjechały m.in.: Jaguar XJ6, Ford Gran Torino, Dodge AriesK, Chrysler Voyager, Volkswagen Karman Ghia, Buick Skylark, Porsche 924, Mercedes 170VA Cabriolet (1936), Mercedesy 200D, 220D, 300SD, Ford Capri, czy też znane z państw socjalistycznych Tatraplan (1946), Wołga, Warszawa, Wartburg, Trabant, a także powszechne na polskich ulicach w minionych dziesięcioleciach Fiaty 125P (duży fiat) i Fiaty 126P (maluch). Z uwagi na niepewną pogodę były tylko 2 motocykle: Yamaha XJ 750CK i Honda CX500 Custom. Większość pojazdów wypieszczona, z błyszczącym lakierem i żółtymi (zabytkowymi) tablicami  rejestracyjnymi. W sumie przez Muzeum przewinęło się ok. 40 samochodów i 82 uczestników rajdu. Pytania przygotowane przez pracowników merytorycznych Muzeum X Pawilonu nie sprawiły większej trudności, wszak udział w rajdzie miał być dla pasjonatów starej motoryzacji przyjemnym spędzeniem czasu, a rajd miał charakter turystyczny. Z Muzeum X Pawilonu uczestnicy udali do następnego punktu etapowego, zlokalizowanego w Śródmieściu, gdzie mieli możliwość pokazania warszawiakom samochodów na co dzień nie widywanych na naszych ulicach. Kolejne etapy rajdu były punktowane, a dla najlepszych przewidziano cenne nagrody. Rajd spotkał się z dużym zainteresowaniem miłośników motoryzacji, a stare auta prezentowane na terenie zabytkowej twierdzy, jaką jest Cytadela Warszawska, zyskały dodatkową, atrakcyjną oprawę wizualną.

 

Dni Cytadeli Warszawskiej i Noc Muzeów 2012 w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej


    W programie tegorocznych Dni Cytadeli Warszawskiej znalazł się szereg różnorodnych imprez, które spotkały się z szerokim zainteresowaniem publiczności.

    Pierwszym ich akcentem był zorganizowany w dniu 13 V na terenie Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej punkt etapowy IV Rajdu Motocyklowego Szlakiem Hymnu „Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy”.  Pomysłodawcą motocyklowej pielgrzymki jest ksiądz Jan Zalewski, proboszcz parafii Haderslev w Danii, który w kolejnych latach wytycza nowe trasy związane z historią Mazurka Dąbrowskiego. W ramach realizacji wieloletniego programu popularyzacji Mazurka Dąbrowskiego i innych symboli narodowych wśród młodzieży, w Cytadeli Warszawskiej stawiło się 30 motocyklistów. Po przyjeździe złożyli wieńce i kwiaty w Bramie Straceń Cytadeli Warszawskiej oddając hołd naszym narodowym męczennikom i bohaterom. Podobnie jak w poprzednich latach, także tym razem motocyklistom towarzyszył autobus z młodzieżą – uczniami szkół średnich, którzy zostali laureatami corocznego konkursu wiedzy historycznej organizowanego przez Dzielnicę Targówek m.st. Warszawy. Korzystając z gościnności Muzeum grupy motocyklistów i młodzieży zwiedziły ekspozycję muzealną wraz z miejscowymi przewodnikami. Dodatkowo na terenie zewnętrznym przyległym do budynku X Pawilonu miały miejsce prezentacje
2 grup rekonstrukcji historycznej: Stowarzyszenia Artylerii Dawnej Arsenał i Stowarzyszenia  Miłośników Broni Pancernej i Historii „Pancerny Niedźwiedź”. Członkowie grup w historycznych mundurach opowiadali o minionych czasach, prezentowali swoje uzbrojenie, odpowiadali na szereg pytań, a także oddali kilka salw z XIX-wiecznych armat. Potem motocyklowi pielgrzymi i towarzysząca im młodzież wyruszyli szlakiem gen. Jana Henryka Dąbrowskiego aż do Moskwy. W imprezie wzięło udział 46 osób, w tym 30 motocyklistów
i 16 uczniów.

     Kolejną odsłoną tegorocznych Dni Cytadeli Warszawskiej była Noc Muzeów, a jej program został przygotowany przez zespół merytoryczny Muzeum, Instytut Kresowy Muzeum Niepodległości i współpracującą z Muzeum Fundację „Zawsze Potrzebni” (Galeria „Cytadela” w Bramie Bielańskiej). Największym zainteresowaniem cieszyła się, zorganizowana na otwartej przestrzeni między murem Cytadeli a budynkiem dawnego więzienia, główna impreza Nocy Muzeów„Lekcja żywej historii”, plenerowa prezentacja barwy i broni w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej, której pomysłodawcą było współpracujące z Muzeum Stowarzyszenie Artylerii Dawnej Arsenał. Rekonstrukcje historyczne w postaci obozowisk historycznych z różnych epok przygotowane zostały przez osiem grup rekonstrukcyjnych: Grupa Rekonstrukcji Historycznej 101 Airborne (101. Dywizja Powietrznodesantowa US Army z okresu II wojny światowej), 3. Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego, Stowarzyszenie Artylerii Dawnej ARSENAŁ (artyleria polowa Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego), 4. Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego, Legio I Adiutrix (żołnierze starożytnych państw śródziemnomorskich), Grupa „Rodzianie” (wczesnopiastowscy rzemieślnicy), Warszawska Komandoria Zakonu Templariuszy (rycerze z epoki krucjat), Regiment Cudzoziemski Króla Jego Mości Władysława IV Wazy (muszkieterowie). Atrakcją dla zwiedzających były inscenizacje walk od czasów starożytnych do XIX wieku, np. pokaz walki i taktyki legionów rzymskich, potyczki rycerzy z czasów wypraw krzyżowych, pokazy musztry i strzelania  polskiej piechoty zaciężnej oraz piechoty cudzoziemskiego autoramentu i pokazy walk jednostek z czasów Księstwa Warszawskiego. Regularnie oddawano salwy, zarówno z dział jak i muszkietów. Członkowie grup rekonstrukcyjnych występowali w strojach
z prezentowanych przez siebie epok. Swój pokaz wzbogacali pogadankami na temat zasad działania poszczególnych rodzajów broni palnej oraz zmieniających się mundurów. Na końcu zaprezentowali się „tancerze ognia” w krótkim programie artystycznym.

    Ponadto w programie było również nocne zwiedzanie ekspozycji w Muzeum X Pawilonu, zarówno poświęconej więźniom tego obiektu, jak i wystawy „Sybiracy 1940-1956” oraz wystawy czasowej „Ormianie semper fidelis”.

     Dodatkową atrakcją dla widzów był także przygotowany przez Instytut Kresowy Muzeum Niepodległości we współpracy z Kołem Zainteresowania Kulturą Ormiańską, towarzyszący wystawie Ormianie Semper Fidelis, wieczór kultury ormiańskiej. Przez cały czas trwania Nocy Muzeów prezentowano tradycje i historię Ormian Polskich – stroje, tańce, ornamentykę, wyroby. Odwiedzający muzeum goście mieli okazję spróbować tradycyjnych potraw ormiańskich. Odbył się koncert muzyki etnicznej, na dziedzińcu przed Muzeum
X Pawilonu, gdzie zaprezentował się zespół Musa Ler, przy którego akompaniamencie wystąpiły tancerki w strojach ormiańskich.  Zaprezentowano także mini dramy oraz recytacje wierszy. Dużą widownię zgromadziły również dwa wykłady: „Ormianie – pierwszy naród chrześcijański” i „Kultura muzyczna Ormian Polskich”, których wysłuchało łącznie 120 osób. Całość uświetniła wystawa malarstwa Sony Hay oraz Barbary Bieleckiej-Woźniczko zaprezentowana w holu Muzeum X Pawilonu. Przed Nocą Muzeów podjęto działania promocyjne polegające na zamieszczeniu informacji o programie na stronie Muzeum oraz przeprowadzeniu wysyłki mailingowej wg bazy danych Instytutu Kresowego. Trafiano także do szerokiego grona odbiorców zamieszczając informację na Facebooku w porozumieniu ze współorganizatorem Fundacją Ormiańską KZKO, która przygotowała także plakaty
z programem.

    W Galerii „Cytadela” w Bramie Bielańskiej Fundacja „Zawsze Potrzebni” zaprezentowała wystawę grafik absolwentów i studentów Europejskiej Akademii Sztuk oraz program artystyczny. Na scenie wystąpili: zespół „Z Dala od Zgiełku”, Teresa Gałczyńska, Danuta Stankiewicz, zespół Zła  Obsesja, Jacek Brzeszczyński i Radomir Rakowski.

    Impreza cieszyła się bardzo wysoką frekwencją; w sumie podczas „Nocy Muzeów” przez obiekt przewinęło się 1866 osób, z tego 1516 osób zwiedzało ekspozycję wewnątrz Muzeum, zaś reszta ograniczyła się do udziału w imprezach plenerowych, Z pewnością była to dla nich  ciekawa lekcja historii.

    Zgodnie z procedurą program imprezy został przesłany do głównego organizatora – Biura Promocji Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, w rezultacie czego odpowiednie informacje zostały zamieszczone w oficjalnym folderze „Noc Muzeów 2012”. Obszerne informacje ukazały się również na stronie internetowej Muzeum Niepodległości i podstronie Muzeum X Pawilonu oraz na profilu MXP na portalu społecznościowym Facebook.

     Największą imprezą, podsumowującą tegoroczne „Dni Cytadeli Warszawskiej” był VII Warszawski Konwent Gier Strategicznych GRENADIER zorganizowany w dniach 26-27 maja przez Dom Kultury Śródmieście we współpracy z Urzędem Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Muzeum Niepodległości,  Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Muzeum Zabytków Techniki Wojskowej w Nasielsku, Wojskowym Centrum Edukacji Obywatelskiej i Klubem Wojsk Lądowych, pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego, Mazowieckiego Komendanta Wojewódzkiego Policji, Komendanta Stołecznego Policji, Komendanta Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej i Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. Program Konwentu, zorganizowanego po raz trzeci na terenie Muzeum X Pawilonu, był bardzo szeroki. Obejmował turnieje i pokazy gier strategiczno-historycznych, rekonstrukcje historyczne, prezentacje makiet wydarzeń historycznych,  prezentację sprzętu wojskowego itp. Największym powodzeniem licznie gromadzącej się publiczności cieszyły się zwłaszcza rekonstrukcje wydarzeń historycznych w wykonaniu ponad 400 członków 40 grup rekonstrukcji historycznej, w przeważającej części z Polski, ale także z Niemiec, Litwy, Słowacji, Węgier i Białorusi. Podczas dwóch dni Konwentu widzowie mogli zobaczyć – w sobotę 26 V br.: walki Wojska Polskiego w 1939 r. „Obrona Warszawy”, inscenizację starć z powstania warszawskiego, cz. I pt. „Dni Chwały”, atak oddziału partyzanckiego Batalionów Chłopskich na niemiecki konwój, rekonstrukcję epizodu z operacji Market Garden – Driel i Nijmegen (Holandia 1944) oraz potyczkę oddziału „żołnierzy wyklętych” z jednostką Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Z kolei w niedzielę, 27 V br. widzowie obejrzeli: walki Policji Państwowej  z niemieckimi dywersantami na Śląsku w 1939 r. – „Maxgrube”, drugą część inscenizacji z powstania warszawskiego – walki na Placu Napoleona, barykada z działem pancernym, rekonstrukcję walk wojsk pancernych aliantów z udziałem żołnierzy I Dywizji Pancernej gen. Maczka w Normandii w 1944 r. – Carentan i Falaise, a zwieńczeniem dwudniowych pokazów był szturm oddziałów Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego na broniące Bramy Brandenburskiej jednostki niemieckie – „Bitwa o Berlin”. Dużym zainteresowaniem publiczności cieszyły się pokazy sprzętu wojskowego, biorącego udział w w/w rekonstrukcjach historycznych. Do najciekawszych można zaliczyć m.in. rosyjski czołg T-34, czołg Sherman, lekki czołg Stuart M3, wóz bojowy KUBUŚ, polskie tankietki TKS i TK-3, czołg niemiecki Pzkfw II, transporter Half-Track, działa pancerne typu Marder i „Hetzer”, działko przeciwlotnicze 20 mm Flak-38, samochody Dodge, Peugeot 1918, Zis-5, „Adler”, niemieckie motocykle wojskowe BMW, motocykl Sokół itp.

     Integralna część Konwentu stanowiły rozgrywki i prezentacje gier planszowych m.in. Sekigihara: Zjednoczenie Japonii, Piastowie. Narodziny Orła, Wojny Napoleońskie, Hannibal i wiele innych, które toczyły się zarówno w budynku Muzeum, jak i na terenie otwartym. Prezentowano również cieszące się w Polsce coraz większą popularnością gry bitewne: De Bellis Aniquitatis (DBA), Flames od War, Cold War Commander i inne. Toczono rozgrywki turniejowe: DBA, Red Baron, szlachecka gra karciana Veto, a nawet rozegrano pierwsze mistrzostwa Polski w grę „Ogniem i Mieczem”. Rozgrywkom i pokazom towarzyszyły także multimedialne prelekcje: „Polskie orły nad wieżami Kremla” (dotycząca wybranych aspektów wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618) i „O roku ów” (traktująca o udziale Polaków w kampanii rosyjskiej 1812 r.). Dodatkową atrakcję stanowili przechadzający się po miejscu imprezy rekonstruktorzy w strojach z różnych epok historycznych np. legioniści rzymscy, wikingowie, żołnierze amerykańscy z wojny secesyjnej, policjanci z czasów II Rzeczypospolitej itp. Można było również podziwiać zabytkowe wozy straży pożarnej i zapoznać się z niektórymi elementami laboratorium kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu.

     W tym roku GRENADIER został włączony w tzw. „Majówkę na Skarpie” – szeroką akcję kulturalną promującą instytucje publiczne położone wzdłuż skarpy wiślanej. Zaplanowane wydarzenia kulturalne utworzyły szlak rozciągający się na długości 10 km, a warszawski konwent gier w Cytadeli był jedną z wiodących imprez. Szeroko prowadzona akcja promocyjna przyciągnęła publiczność zarówno zainteresowaną rekonstrukcjami historycznymi jak i zwykłych niedzielnych spacerowiczów, oddających się weekendowej rekreacji.

     Impreza, która odbyła się przy pięknej, słonecznej pogodzie, cieszyła się wyjątkową, rekordową w historii Muzeum X Pawilonu, frekwencją; przez jej teren w ciągu dwóch dni przewinęło się ok. 10 tysięcy osób.

     Jak co roku, dużą rolę w przygotowaniu imprez w ramach Dni Cytadeli Warszawskiej odegrała strona wojskowa: Klub Wojsk Lądowych z Cytadeli oraz stacjonujący tu 3 batalion zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych, które zapewniły konieczną infrastrukturę techniczną: namioty, stoliki i krzesła, nagłośnienie, oświetlenie itp.  Tegoroczne Dni Cytadeli Warszawskiej były wyjątkowo udane: zorganizowane we współpracy kilku podmiotów miały bogaty program, który przyciągnął rekordową liczbę publiczności. Szczególnym powodzeniem cieszyły się tak popularne w ostatnim czasie rekonstrukcje i prezentacje w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej, które na terenie zabytkowej twierdzy, jaka jest Cytadela Warszawska, zyskały dodatkową, atrakcyjną oprawę wizualną.

     Ostatnim akcentem tegorocznych „Dni Cytadeli Warszawskiej” był zorganizowany w dniach 28-31 V plener malarski dla dzieci i młodzieży „X Pawilon w oczach dziecka”. Wzięło w nim udział – po uprzednim obejrzeniu najciekawszych fragmentów ekspozycji związanych z X Pawilonem i jego więźniami – 86 osób uczestniczących w zajęciach plastycznych prowadzonych przez współorganizatora pleneru, Fundację „Dziecko i Sztuka” przy Muzeum Sztuki Dziecka na Żoliborzu.

            Łączna frekwencja na wszystkich imprezach wyniosła ponad 11 tysięcy osób.

Rocznica wybuchu Powstania Styczniowego


149.rocznica Powstania Styczniowego – uroczystość złożenia kwiatów

N o t a t k a dot. cyklu imprez organizowanych przez Muzeum Niepodległości w związku ze 149. rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego

Pierwszym akcentem tegorocznych obchodów wybuchu Powstania Styczniowego był okolicznościowy apel młodzieży szkolnej w dn. 13 I 2012 r. w Bramie Straceń na stokach Cytadeli Warszawskiej, w którym wzięli udział uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 30 im. Powstańców 1863 roku z Warszawy. Słowo wstępne wygłosił kustosz Muzeum X Pawilonu Jerzy Wągrodzki. Po złożeniu kwiatów pod tablicą memorialną młodzież uczestniczyła w lekcjach muzealnych nt. Powstania Styczniowego w X Pawilonie.
W niedzielę 22 I odbyły się główne uroczystości organizowane przez Muzeum Niepodległości wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej, Stowarzyszeniem Szarych Szeregów i Oddziałem Warszawskim Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Pierwszym punktem był Koncert Pamięci Powstania Styczniowego w siedzibie Muzeum, w Pałacu Radziwiłłów, który poprzedziło słowo wstępne o Powstaniu wygłoszone przez Jerzego Wągrodzkiego. Koncert wedle scenariusza i w reżyserii działacza Stowarzyszenia Szarych Szeregów, Jerzego Antepowicza, prowadził Jerzy Antepowicz. W koncercie pieśni i utworów poetyckich nawiązujących do rocznicy Powstania Styczniowego zaprezentował się chór „Warszawianka” im. Karola Kurpińskiego pod dyrekcją Maksymiliana Sznabla oraz soliści: Aleksandra Bubicz – sopran, Robert Mojsa – tenor, Jerzy Antepowicz – tenor oraz aktorzy Ryszard Bacciarelli i Karol Stępkowski – recytacje.

Następnym punktem obchodów był Apel Pamięci pod Krzyżem gen. Romualda Traugutta usytuowanym w pobliżu miejsca pamiętnej egzekucji członków Rządu Narodowego na południowych stokach Cytadeli Warszawskiej, z udziałem asysty honorowej Dowództwa Wojsk Lądowych, pocztów sztandarowych (Dowództwa Wojsk Lądowych, Miasta Stołecznego Warszawy, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Batalionu Armii Krajowej „Ruczaj”, Białostockiego Okręgu Żołnierzy Armii Krajowej, Mazowieckiej Chorągwi Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, 105. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta, Oddziału Stołecznego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego), przedstawicieli władz centralnych i samorządowych, organizacji kombatanckich, harcerzy oraz wielu innych zaproszonych gości. Uroczystość rozpoczęła się hymnem państwowym, po którym krótki komentarz okolicznościowy wygłosił prowadzący uroczystość płk rez. Lech Pietrzak. Potem nastąpiło powitanie zgromadzonych uczestników przez Jerzego Antepowicza. Główną częścią imprezy był Apel Pamięci odczytany przez oficera 3 batalionu zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych, por. Dariusza Gąsiewskiego, zakończony salwą honorową Kompanii Reprezentacyjnej Dowództwa Wojsk Lądowych ku czci powstańców 1863 r.

Następnie odbyło się uroczyste złożenie wieńców i wiązanek kwiatów pod wspomnianym Krzyżem przez przybyłe na uroczystość delegacje. Wieńce i kwiaty złożyli przedstawiciele: Prezydenta RP (Waldemar Strzałkowski), Marszałka Sejmu RP (Wicemarszałek Wanda Nowicka), Ministerstwa Obrony Narodowej, Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Instytutu Pamięci Narodowej, Wojewody Mazowieckiego, Marszałka Województwa Mazowieckiego, Prezydenta m. st. Warszawy, Mazowieckiego Kuratorium Oświaty, Urzędu Dzielnicy Śródmieście, Wojskowej Akademii Technicznej, Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków z prezesem Jerzym Kwietniem, delegacja Stowarzyszenia Szarych Szeregów z prezesem prof. Wojciechem Wolskim, delegacja Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego oraz delegacja Muzeum Niepodległości na czele z Panią Wicedyrektor Jolantą Dąbek. Po złożeniu kwiatów i odegraniu sygnału „Śpij kolego” z recytacją wierszy z okresu powstania wystąpił aktor Karol Stępkowski oraz orkiestra reprezentacyjna Dowództwa Wojsk Lądowych, która odegrała kilka pieśni powstańczych. Uroczystość zakończyło odegranie pieśni reprezentacyjnej Wojska Polskiego „Marsz Pierwszej Brygady”.
Z ramienia Muzeum Niepodległości w przygotowanie w/w imprez byli zaangażowani pracownicy Działu Edukacji i Promocji (koncert) oraz zespół merytoryczny Oddziału – Muzeum X Pawilonu (uroczystość pod Krzyżem Traugutta).

Warszawa, 25 I 2012 Jerzy Wągrodzki

Dni Cytadeli Warszawskiej w 2011r.


Dni Cytadeli Warszawskiej 2011

Dni Cytadeli Warszawskiej i Noc Muzeów 2011 w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej

W programie tegorocznych Dni Cytadeli Warszawskiej znalazł się szereg różnorodnych imprez, które spotkały się z szerokim zainteresowaniem publiczności.

Pierwszą z nich był zorganizowany w dniach 9-13 V plener malarski dla dzieci i młodzieży „X Pawilon w oczach dziecka”. Wzięło w nim udział, po uprzednim obejrzeniu najciekawszych fragmentów ekspozycji związanych z X Pawilonem i jego więźniami, 71 osób uczestniczących w zajęciach plastycznych prowadzonych przez współorganizatora pleneru, Fundację „Dziecko i Sztuka” przy Muzeum Sztuki Dziecka na Żoliborzu.

Kolejnym akcentem była Noc Muzeów, zorganizowana we współpracy z Klubem Wojsk Lądowych w Cytadeli Warszawskiej, z którym Muzeum X Pawilonu współpracuje od wielu lat. Wstępem do niej było zwiedzanie wojskowej części Cytadeli Warszawskiej, na co dzień niedostępnej. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc obowiązywała wcześniejsza rezerwacja telefoniczna w Muzeum X Pawilonu. Z tej możliwości skorzystało 190 osób, które prowadzone przez oficera Klubu Wojsk Lądowych miały okazję zobaczyć m.in. dawne zachowane budynki historyczne jak były konwikt pijarów, kaplicę pw Św. Ducha, dom, w którym mieszkał budowniczy Cytadeli gen. Iwan Dehn, fragmenty kazamatów i wałów oraz teren po dawnych koszarach gwardii koronnej pieszej, na którym dobiegają końca prace archeologiczne poprzedzające budowę w tym miejscu nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego. Wycieczka zakończyła się na terenie Muzeum X Pawilonu.

Tutaj, na otwartej przestrzeni miedzy murem Cytadeli a budynkiem dawnego więzienia miała miejsce główna impreza tej Nocy – Odyseja Historyczna Cytadela, której pomysłodawcą było współpracujące z Muzeum Stowarzyszenie Artylerii Dawnej Arsenał. Była to plenerowa prezentacja barwy i broni z różnych epok historycznych od czasów antycznych do II wojny światowej, w której wzięli udział przedstawiciele kilkunastu grup rekonstrukcji historycznej. Rozpoczęła się już o godz. 13, z więc 6 godzin przed oficjalnym otwarciem Nocy Muzeów: zwiedzający mogli oglądać obozowiska historyczne. Oprócz samej prezentacji barwy i broni oraz obozowisk z różnych epok na tle zabytkowych murów Cytadeli Warszawskiej miały miejsce inscenizacje potyczek i walk rycerskich, pokazy musztry i strzelania z różnego rodzaju broni palnej itp., wszystkie z fachowym komentarzem. Widzowie mogli więc zobaczyć m.in. pokazy walki i taktyki legionów rzymskich, walki Wikingów i Słowian z wczesnego średniowiecza, potyczki rycerzy z czasów wojen krzyżowych, musztrę i strzelanie polskiej piechoty zaciężnej oraz piechoty cudzoziemskiego autoramentu, walkę jednostek Księstwa Warszawskiego: 4. i 7. pułku piechoty oraz artylerii z oddziałem jegrów pruskich, popisy kawalerii, pokazy musztry jednostek amerykańskich z II wojny światowej: 101. dywizji powietrzno-desantowej oraz 101. dywizji piechoty, prezentację XIX-wiecznej medycyny wojskowej itp. Poszczególne pokazy odbywały się cyklicznie, przez cały czas trwania imprezy. Atrakcją dla widzów były regularnie oddawane salwy artyleryjskie z dział z czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego. Szczególnego kolorytu przydawali imprezie żołnierze armii carskiej, ze względów historycznych pasujący idealnie do miejsca imprezy. Wszyscy rekonstruktorzy, a było ich ponad 100, występowali oczywiście w strojach z prezentowanych przez siebie epok. Impreza ta cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem publiczności. Ponadto w programie Nocy Muzeów było również nocne zwiedzanie ekspozycji w Muzeum X Pawilonu, zarówno poświęconej dawnym więźniom tego obiektu, jak również wystawy „Sybiracy 1940-1956”. Tegoroczna Noc Muzeów w X Pawilonie cieszyła się rekordową frekwencją – przez Muzeum przewinęło się podczas niej 2038 osób.

Kolejnym punktem programu Dni Cytadeli był spektakl słowno-muzyczny „Warszawska Bastylia” w wykonaniu grupy aktorskiej ArsVerbum Teatr Fantazja. Przygotowany i wyreżyserowany przez Jolantę Fijałkowską-Pilarczyk na podstawie tekstów historycznych oraz pieśni, był poświęcony walce Polaków o niepodległość w epoce zaborów ukazanej przez pryzmat Cytadeli i więźniów X Pawilonu. Spektakl, przeznaczony dla młodzieży szkolnej, został wystawiony 19 V br. przy zapełnionej, aczkolwiek niezbyt dużej sali w Muzeum X Pawilonu (obejrzało go 50 osób).

Największą imprezą, podsumowującą tegoroczne „Dni Cytadeli Warszawskiej” był VI Warszawski Konwent Gier Strategicznych GRENADIER zorganizowany w dniach 21-22 maja przez Dom Kultury Śródmieście we współpracy z Muzeum Niepodległości oraz Klubem Wojsk Lądowych, zapewniającym zaplecze infrastrukturalne, przy wsparciu Muzeum Wojska Polskiego, Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej i Mazowieckiej Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu. Program Konwentu, zorganizowanego po raz kolejny na terenie Muzeum X Pawilonu, był bardzo szeroki. Obejmował turnieje i pokazy gier strategiczno-historycznych, rekonstrukcje historyczne, prezentacje makiet wydarzeń historycznych, prezentację sprzętu wojskowego itp. Największym powodzeniem licznie gromadzącej się publiczności cieszyły się zwłaszcza rekonstrukcje wydarzeń historycznych w wykonaniu około 170 członków kilkunastu grup rekonstrukcji historycznej, w tym także z Niemiec oraz Litwy. Widzowie mogli zobaczyć: starcie 7 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego z oddziałem jegrów pruskich; „wypad na Wschowę” – atak żołnierzy 55 pułku piechoty polskiej na niemiecki posterunek graniczny 2 września 1939 r.; dwie rekonstrukcje z powstania warszawskiego 1944 r.: atak powstańców na pozycje niemieckie z udziałem powstańczego wozu bojowego KUBUŚ i dramatyczną w swej brutalności nieudaną obronę barykady powstańczej we wrześniu 1944 r.; starcie pod Nijmegen w Holandii – ostatnie zwycięstwo żołnierzy niemieckich w ramach operacji „Market Garden” w 1944 r.; starcie żołnierzy I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka i żołnierzy amerykańskich z Niemcami pod Chambois we Francji w 1944 r.; walki żołnierzy I Armii Ludowego Wojska Polskiego na froncie wschodnim; potyczki wojów z wczesnego średniowiecza i walki rycerskie. Niektóre rekonstrukcje były powtarzane dwukrotnie. Dodatkową atrakcję stanowili przechadzający się po miejscu imprezy rekonstruktorzy w strojach husytów (eksponowali również wóz husycki), legioniści rzymscy, tzw. „żuawi śmierci” z powstania styczniowego, żołnierze amerykańscy z wojny secesyjnej, granatowi policjanci z czasów II Rzeczypospolitej itp. Szczególnym akcentem imprezy było widowisko historyczno-patriotyczne „Europa” w wykonaniu zespołu młodzieżowego z Siemiatycz. Ukazywało ono w formie pantomimiczno-muzycznej w kronikarskim zapisie najważniejsze momenty z historii Polski, jak przyjęcie chrztu, zwycięstwo pod Grunwaldem, rozbiory, walki o niepodległość w epoce zaborów wraz z czynem legionowym z I wojny światowej, dramatyczny okres II wojny światowej, narodziny III Rzeczypospolitej, wreszcie wstąpienie do NATO i Unii Europejskiej. Dużym zainteresowaniem publiczności cieszyły się także pokazy sprzętu wojskowego z czasów II wojny światowej, który zresztą brał udział w w/w rekonstrukcjach historycznych: oprócz w/w KUBUSia m.in. polska tankietka TKS-1939, transporter Half-Track, czołg Sherman, lekki czołg Stuart M3, samochód Dodge, działko przeciwlotnicze Flak 20 mm, niemiecki samochód pływający Schwimmwagen, replika półgąsienicowego transportera opancerzonego Sd.Kfz 251 (Hanomag), niemieckie motocykle wojskowe itp. Można było również podziwiać zabytkowe wozy straży pożarnej i obejrzeć prezentację laboratorium kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu.

Wzruszającym momentem było przekazanie Warszawskiemu Stowarzyszeniu Rodzina Policyjna 1939 r. dokumentów i pamiątek po zamordowanym przez władze sowieckie w 1940 r. i pochowanym w Miednoje funkcjonariuszu polskiej policji państwowej Adolfie Lentym przez jego potomków. Podczas imprezy przed zabytkową bramą wjazdową na teren Muzeum X Pawilonu, tzw. Bramą Bielańską, był wystawiony mobilny posterunek Komendy Stołecznej Policji. Impreza, która odbyła się przy pięknej, słonecznej pogodzie, cieszyła się wyjątkową, rekordową jak na warunki Muzeum X Pawilonu, frekwencją; przez jej teren w ciągu dwóch dni przewinęło się ok. 4 tysięcy osób.

Jak co roku, dużą rolę w przygotowaniu imprez w ramach Dni Cytadeli Warszawskiej odegrała strona wojskowa: Klub Wojsk Lądowych z Cytadeli oraz stacjonujący tu 3 batalion zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych, które zapewniły konieczną infrastrukturę techniczną: namioty, stoliki i krzesła, nagłośnienie, oświetlenie itp.

Tegoroczne Dni Cytadeli Warszawskiej były wyjątkowo udane: zorganizowane we współpracy kilku podmiotów miały bogaty program, który przyciągnął rekordową liczbę publiczności. Szczególnym powodzeniem cieszyły się tak popularne w ostatnim czasie rekonstrukcje i prezentacje w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej, które na terenie zabytkowej twierdzy, jaka jest Cytadela Warszawska, zyskały dodatkową, atrakcyjną oprawę wizualną. Łączna frekwencja na wszystkich imprezach wyniosła ponad 6 tysięcy osób.

Europejskie Dni Dziedzictwa Narodowego 2011


Europejskie Dni Dziedzictwa Narodowego 2011

We wrześniu 2011 r., podobnie jak w latach poprzednich, Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (oddział Muzeum Niepodległości) wzięło udział w obchodach 19. już edycji Europejskich Dni Dziedzictwa na Mazowszu.

Impreza miała miejsce w niedzielę 18 września. W jej programie znalazły się: zwiedzanie w zorganizowanej grupie na co dzień niedostępnej dla publiczności wojskowej części Cytadeli Warszawskiej, przygotowane we współpracy Muzeum z Klubem Wojsk Lądowych w Cytadeli oraz ekspozycji w Muzeum X Pawilonu. Uzupełnieniem zwiedzania X Pawilonu była prelekcja kustosza Oddziału, Jerzego Wągrodzkiego, o roli Cytadeli Warszawskiej w zwalczaniu polskich dążeń niepodległościowych.

Atrakcją dla widzów, szczególnie młodszego pokolenia było prezentowane w tym dniu na terenie muzealnym, na tle malowniczych murów twierdzy, obozowisko artyleryjskie z epoki Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego z pokazem ćwiczeń połączonych z oddawaniem salw przygotowane przez zaprzyjaźnioną z Muzeum grupę rekonstrukcyjną Stowarzyszenie Artylerii Dawnej Arsenał.

Impreza, adresowana przede wszystkim do osób interesujących się historią, cieszyła się sporym zainteresowaniem, w sumie z przygotowanej oferty skorzystały 233 osoby, które miały okazję poznać bliżej jeden z najważniejszych obiektów XIX-wiecznej architektury obronnej na ziemiach polskich, łączący się nierozerwalnie z walką kolejnych polskich pokoleń o odzyskanie niepodległości w epoce zaborów.

Cykl imprez


N o t a t k a: dot. cyklu imprez organizowanych przez Muzeum Niepodległości w związku ze 149. rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego

Pierwszym akcentem tegorocznych obchodów wybuchu Powstania Styczniowego był okolicznościowy apel młodzieży szkolnej w dn. 13 I 2012 r. w Bramie Straceń nastokach Cytadeli Warszawskiej, w którym wzięli udział uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 30 im. Powstańców 1863 roku z Warszawy. Słowo wstępne wygłosił kustosz Muzeum X Pawilonu Jerzy Wągrodzki. Po złożeniu kwiatów pod tablicą memorialną młodzież uczestniczyła w lekcjach muzealnych nt. Powstania Styczniowego w X Pawilonie.

W niedzielę 22 I odbyły się główne uroczystości organizowane przez Muzeum Niepodległości wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej, Stowarzyszeniem Szarych Szeregów i Oddziałem Warszawskim Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Pierwszym punktem był Koncert Pamięci Powstania Styczniowego

w siedzibie Muzeum, w Pałacu Radziwiłłów, który poprzedziło słowo wstępne o Powstaniu wygłoszone przez Jerzego Wągrodzkiego. Koncert wedle scenariusza i w reżyserii działacza Stowarzyszenia Szarych Szeregów, Jerzego Antepowicza, prowadzłi Jerzy Antepowicz. W koncercie pieśni i utworów poetyckich nawiązujących do rocznicy Powstania Styczniowego zaprezentował się chór ?Warszawianka? im. Karola Kurpińskiego pod dyrekcją Maksymiliana Sznabla oraz soliści: Aleksandra Bubicz ? sopran, Robert Mojsa ? tenor, Jerzy Antepowicz ? tenor oraz aktorzy Ryszard Bacciarelli i Karol Stępkowski ? recytacje.

Następnym punktem obchodów był Apel Pamięci pod Krzyżem gen. Romualda Traugutta usytuowanym w pobliżu miejsca pamiętnej egzekucji członków Rządu Narodowego na południowych stokach Cytadeli Warszawskiej, z udziałem asysty honorowej Dowództwa Wojsk Lądowych, pocztów sztandarowych (Dowództwa Wojsk Lądowych, Miasta Stołecznego Warszawy, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Batalionu Armii Krajowej ?Ruczaj?, Białostockiego Okręgu Żołnierzy Armii Krajowej, Mazowieckiej Chorągwi Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, 105. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta, Oddziału Stołecznego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego), przedstawicieli władz centralnych i samorządowych, organizacji kombatanckich, harcerzy oraz wielu innych zaproszonych gości. Uroczystość rozpoczęła się hymnem państwowym, po którym krótki komentarz okolicznościowy wygłosił prowadzący uroczystość płk rez. Lech Pietrzak. Potem nastąpiło powitanie zgromadzonych uczestników przez Jerzego Antepowicza. Główną częścią imprezy był Apel Pamięci odczytany przez oficera 3 batalionu zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych, por. Dariusza Gąsiewskiego, zakończony salwą honorową Kompanii Reprezentacyjnej Dowództwa Wojsk Lądowych ku czci powstańców 1863 r. Następnie odbyło się uroczyste złożenie wieńców i wiązanek kwiatów pod wspomnianym Krzyżem przez przybyłe na uroczystość delegacje. Wieńce i kwiaty złożyli przedstawiciele: Prezydenta RP (Waldemar Strzałkowski), Marszałka Sejmu RP (Wicemarszałek Wanda Nowicka), Ministerstwa Obrony Narodowej, Urzędu do Spraw Kombatantów

i Osób Represjonowanych, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Instytutu Pamięci Narodowej, Wojewody Mazowieckiego, Marszałka Województwa Mazowieckiego, Prezydenta m. st. Warszawy, Mazowieckiego Kuratorium Oświaty, Urzędu Dzielnicy Śródmieście, Wojskowej Akademii Technicznej, Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków z prezesem Jerzym Kwietniem, delegacja Stowarzyszenia Szarych Szeregów z prezesem prof. Wojciechem Wolskim, delegacja Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego oraz delegacja Muzeum Niepodległości na czele z Panią Wicedyrektor Jolantą Dąbek. Po złożeniu kwiatów i odegraniu sygnału ?Śpij kolego? z recytacją wierszy z okresu powstania wystąpił aktor Karol Stępkowski oraz orkiestra reprezentacyjna Dowództwa Wojsk Lądowych, która odegrała kilka pieśni powstańczych. Uroczystość zakończyło odegranie pieśni reprezentacyjnej Wojska Polskiego ?Marsz Pierwszej Brygady?.

Z ramienia Muzeum Niepodległości w przygotowanie w/w imprez byli zaangażowani pracownicy Działu Edukacji i Promocji (koncert) oraz zespół merytoryczny Oddziału ? Muzeum X Pawilonu (uroczystość pod Krzyżem Traugutta).

Uroczystość w Bramie Straceń



UROCZYSTOŚĆ W BRAMIE STRACEŃ 9 XI 2011 Z OKAZJI NARODOWEGO ŚWIĘTA NIEPODLEGŁOŚCI

W ramach obchodów Narodowego Święta Niepodległości przygotowanych przez Muzeum Niepodległości w Warszawie z okazji 93. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, w dniu 9 XI 2011 r. o godz. 12.00 odbyło się uroczyste składanie wieńców i wiązanek kwiatów w Bramie Straceń Cytadeli Warszawskiej, jednym z najważniejszych miejsc martyrologii polskiej związanym z walką kolejnych polskich pokoleń o odzyskanie niepodległości w epoce zaborów. Wzięły w nim udział delegacje instytucji centralnych i miejscowych władz, organizacji kombatanckich i społecznych, młodzież szkolna z LXXVI LO im. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz inni zaproszeni goście.

Pod tablicą memorialną w Bramie Straceń stanęły poczty sztandarowe organizacji kombatanckich: Zarządu Głównego Związku Kombatantów i Więźniów Politycznych Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej oraz LXXVI LO im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W podniosłej atmosfe-rze wieńce oraz wiązanki kwiatów złożyli kolejno: przedstawiciele Prezydenta RP, delegacja Ministerstwa Obrony Narodowej, Klubu Kawalerów Orderu Virtuti Militari, delegacja Mini-sterstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z wiceministrem i Generalnym Konserwatorem Zabytków, Piotrem Żuchowskim na czele, Instytutu Pamięci Narodowej, Rady Ochrony Pa-mięci Walk i Męczeństwa, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Samorządu Województwa Mazowieckiego, Prezydenta Warszawy, Urzędu Dzielnicy Żoliborz, Kurato-rium Oświaty w Warszawie, Wojskowej Akademii Technicznej im. gen. J. Dąbrowskiego, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, Muzeum Sportu i Turystyki, oraz zaproszonych organizacji kombatanckich: Zarządu Głównego Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Kręgu Pamięci Narodowej im. Stefana Melaka, Związku Inwalidów Wojennych, Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy AK, Oddziału Warszawskiego Związku Sybiraków, Stowarzyszenia Szare Szeregi oraz TVP Historia, LXXVI LO im. Marszałka Józefa Piłsudskiego i Muzeum Niepodległości. Po złożeniu kwiatów i oddaniu hołdu bojownikom o niepodległość okolicznościową mowę wygłosił kierownik Muzeum X Pawilonu Jerzy Wągrodzki.

Następnie zgromadzeni wysłuchali recytacji 2 wierszy Artura Oppmana i Antoniego Bogusławskiego, odnoszących się do wydarzeń listopadowych 1918 r. w Warszawie oraz treści depeszy Józefa Piłsudskiego z 16 XI 1918 r. notyfikującej powstanie niepodległego państwa polskiego w wykonaniu aktora Stanisława Biczysko. Wojskową asystę honorową i nagłośnienie zapewnił 3. Batalion Zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych z Cytadeli Warszawskiej współpracujący z Muzeum przy organizacji różnego rodzaju imprez. Uroczystość zakończyło odegranie pieśni reprezentacyjnej Wojska Polskiego – Marsza I Brygady oraz podziękowanie dla przybyłych Gości ze strony Dyrektora Muzeum Niepodległości dra Tadeusza Skoczka, który zaprosił chętnych do zwiedzenia Muzeum X Pawilonu. Z zaproszenia skorzystała część delegacji, zaś młodzież szkolna wzięła udział w lekcji muzealnej. Uroczystość przygotował zespół pracowników Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, Oddziału Muzeum Niepodległości.

Dni Cytadeli Warszawskiej


…. i Noc Muzeów 2011

w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej

W programie tegorocznych Dni Cytadeli Warszawskiej znalazł się szereg różnorodnych imprez, które spotkały się z szerokim zainteresowaniem publiczności.

Pierwszą z nich był zorganizowany w dniach 9-13 V plener malarski dla dzieci i młodzieży ?X Pawilon w oczach dziecka?. Wzięło w nim udział, po uprzednim obejrzeniu najciekawszych fragmentów ekspozycji związanych z X Pawilonem i jego więźniami, 71 osób uczestniczących w zajęciach plastycznych prowadzonych przez współorganizatora pleneru, Fundację ?Dziecko i Sztuka? przy Muzeum Sztuki Dziecka na Żoliborzu.

Kolejnym akcentem była Noc Muzeów, zorganizowana we współpracy z Klubem Wojsk Lądowych w Cytadeli Warszawskiej, z którym Muzeum X Pawilonu współpracuje od wielu lat. Wstępem do niej było zwiedzanie wojskowej części Cytadeli Warszawskiej, na co dzień niedostępnej. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc obowiązywała wcześniejsza rezerwacja telefoniczna w Muzeum X Pawilonu. Z tej możliwości skorzystało 190 osób, które prowadzone przez oficera Klubu Wojsk Lądowych miały okazję zobaczyć m.in. dawne zachowane budynki historyczne jak były konwikt pijarów, kaplicę pw Św. Ducha, dom, w którym mieszkał budowniczy Cytadeli gen. Iwan Dehn, fragmenty kazamatów i wałów oraz teren po dawnych koszarach gwardii koronnej pieszej, na którym dobiegają końca prace archeologiczne poprzedzające budowę w tym miejscu nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego. Wycieczka zakończyła się na terenie Muzeum X Pawilonu.

Tutaj, na otwartej przestrzeni miedzy murem Cytadeli a budynkiem dawnego więzienia miała miejsce główna impreza tej Nocy ? Odyseja Historyczna Cytadela, której pomysłodawcą było współpracujące z Muzeum Stowarzyszenie Artylerii Dawnej Arsenał. Była to plenerowa prezentacja barwy i broni z różnych epok historycznych od czasów antycznych do II wojny światowej, w której wzięli udział przedstawiciele kilkunastu grup rekonstrukcji historycznej. Rozpoczęła się już o godz. 13, z więc 6 godzin przed oficjalnym otwarciem Nocy Muzeów: zwiedzający mogli oglądać obozowiska historyczne. Oprócz samej prezentacji barwy i broni oraz obozowisk z różnych epok na tle zabytkowych murów Cytadeli Warszawskiej miały miejsce inscenizacje potyczek i walk rycerskich, pokazy musztry i strzelania z różnego rodzaju broni palnej itp., wszystkie z fachowym komentarzem. Widzowie mogli więc zobaczyć m.in. pokazy walki i taktyki legionów rzymskich, walki Wikingów i Słowian z wczesnego średniowiecza, potyczki rycerzy z czasów wojen krzyżowych, musztrę i strzelanie polskiej piechoty zaciężnej oraz piechoty cudzoziemskiego autoramentu, walkę jednostek Księstwa Warszawskiego: 4. i 7. pułku piechoty oraz artylerii z oddziałem jegrów pruskich, popisy kawalerii, pokazy musztry jednostek amerykańskich z II wojny światowej: 101. dywizji powietrzno-desantowej oraz 101. dywizji piechoty, prezentację XIX-wiecznej medycyny wojskowej itp. Poszczególne pokazy odbywały się cyklicznie, przez cały czas trwania imprezy. Atrakcją dla widzów były regularnie oddawane salwy artyleryjskie z dział z czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego. Szczególnego kolorytu przydawali imprezie żołnierze armii carskiej, ze względów historycznych pasujący idealnie do miejsca imprezy. Wszyscy rekonstruktorzy, a było ich ponad 100, występowali oczywiście w strojach z prezentowanych przez siebie epok. Impreza ta cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem publiczności. Ponadto w programie Nocy Muzeów było również nocne zwiedzanie ekspozycji w Muzeum X Pawilonu, zarówno poświęconej dawnym więźniom tego obiektu, jak również wystawy ?Sybiracy 1940-1956?. Tegoroczna Noc Muzeów w X Pawilonie cieszyła się rekordową frekwencją ? przez Muzeum przewinęło się podczas niej 2038 osób.

Kolejnym punktem programu Dni Cytadeli był spektakl słowno-muzyczny ?Warszawska Bastylia? w wykonaniu grupy aktorskiej ArsVerbum Teatr Fantazja. Przygotowany i wyreżyserowany przez Jolantę Fijałkowską-Pilarczyk na podstawie tekstów historycznych oraz pieśni, był poświęcony walce Polaków o niepodległość w epoce zaborów ukazanej przez pryzmat Cytadeli i więźniów X Pawilonu. Spektakl, przeznaczony dla młodzieży szkolnej, został wystawiony 19 V br. przy zapełnionej, aczkolwiek niezbyt dużej sali w Muzeum X Pawilonu (obejrzało go 50 osób).

Największą imprezą, podsumowującą tegoroczne ?Dni Cytadeli Warszawskiej? był VI Warszawski Konwent Gier Strategicznych GRENADIER zorganizowany w dniach 21-22 maja przez Dom Kultury Śródmieście we współpracy z Muzeum Niepodległości oraz Klubem Wojsk Lądowych, zapewniającym zaplecze infrastrukturalne, przy wsparciu Muzeum Wojska Polskiego, Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej i Mazowieckiej Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu. Program Konwentu, zorganizowanego po raz kolejny na terenie Muzeum X Pawilonu, był bardzo szeroki. Obejmował turnieje i pokazy gier strategiczno-historycznych, rekonstrukcje historyczne, prezentacje makiet wydarzeń historycznych, prezentację sprzętu wojskowego itp. Największym powodzeniem licznie gromadzącej się publiczności cieszyły się zwłaszcza rekonstrukcje wydarzeń historycznych w wykonaniu około 170 członków kilkunastu grup rekonstrukcji historycznej, w tym także z Niemiec oraz Litwy. Widzowie mogli zobaczyć: starcie 7 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego z oddziałem jegrów pruskich; ?wypad na Wschowę? ? atak żołnierzy 55 pułku piechoty polskiej na niemiecki posterunek graniczny 2 września 1939 r.; dwie rekonstrukcje z powstania warszawskiego 1944 r.: atak powstańców na pozycje niemieckie z udziałem powstańczego wozu bojowego KUBUŚ i dramatyczną w swej brutalności nieudaną obronę barykady powstańczej we wrześniu 1944 r.; starcie pod Nijmegen w Holandii ? ostatnie zwycięstwo żołnierzy niemieckich w ramach operacji ?Market Garden? w 1944 r.; starcie żołnierzy I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka i żołnierzy amerykańskich z Niemcami pod Chambois we Francji w 1944 r.; walki żołnierzy I Armii Ludowego Wojska Polskiego na froncie wschodnim; potyczki wojów z wczesnego średniowiecza i walki rycerskie. Niektóre rekonstrukcje były powtarzane dwukrotnie. Dodatkową atrakcję stanowili przechadzający się po miejscu imprezy rekonstruktorzy w strojach husytów (eksponowali również wóz husycki), legioniści rzymscy, tzw. ?żuawi śmierci? z powstania styczniowego, żołnierze amerykańscy z wojny secesyjnej, granatowi policjanci z czasów II Rzeczypospolitej itp. Szczególnym akcentem imprezy było widowisko historyczno-patriotyczne ?Europa? w wykonaniu zespołu młodzieżowego z Siemiatycz. Ukazywało ono w formie pantomimiczno-muzycznej w kronikarskim zapisie najważniejsze momenty z historii Polski, jak przyjęcie chrztu, zwycięstwo pod Grunwaldem, rozbiory, walki o niepodległość w epoce zaborów wraz z czynem legionowym z I wojny światowej, dramatyczny okres II wojny światowej, narodziny III Rzeczypospolitej, wreszcie wstąpienie do NATO i Unii Europejskiej. Dużym zainteresowaniem publiczności cieszyły się także pokazy sprzętu wojskowego z czasów II wojny światowej, który zresztą brał udział w w/w rekonstrukcjach historycznych: oprócz w/w KUBUSia m.in. polska tankietka TKS-1939, transporter Half-Track, czołg Sherman, lekki czołg Stuart M3, samochód Dodge, działko przeciwlotnicze Flak 20 mm, niemiecki samochód pływający Schwimmwagen, replika półgąsienicowego transportera opancerzonego Sd.Kfz 251 (Hanomag), niemieckie motocykle wojskowe itp. Można było również podziwiać zabytkowe wozy straży pożarnej i obejrzeć prezentację laboratorium kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu.

Wzruszającym momentem było przekazanie Warszawskiemu Stowarzyszeniu Rodzina Policyjna 1939 r. dokumentów i pamiątek po zamordowanym przez władze sowieckie w 1940 r. i pochowanym w Miednoje funkcjonariuszu polskiej policji państwowej Adolfie Lentym przez jego potomków. Podczas imprezy przed zabytkową bramą wjazdową na teren Muzeum X Pawilonu, tzw. Bramą Bielańską, był wystawiony mobilny posterunek Komendy Stołecznej Policji. Impreza, która odbyła się przy pięknej, słonecznej pogodzie, cieszyła się wyjątkową, rekordową jak na warunki Muzeum X Pawilonu, frekwencją; przez jej teren w ciągu dwóch dni przewinęło się ok. 4 tysięcy osób.

Jak co roku, dużą rolę w przygotowaniu imprez w ramach Dni Cytadeli Warszawskiej odegrała strona wojskowa: Klub Wojsk Lądowych z Cytadeli oraz stacjonujący tu 3 batalion zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych, które zapewniły konieczną infrastrukturę techniczną: namioty, stoliki i krzesła, nagłośnienie, oświetlenie itp.

Tegoroczne Dni Cytadeli Warszawskiej były wyjątkowo udane: zorganizowane we współpracy kilku podmiotów miały bogaty program, który przyciągnął rekordową liczbę publiczności. Szczególnym powodzeniem cieszyły się tak popularne w ostatnim czasie rekonstrukcje i prezentacje w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej, które na terenie zabytkowej twierdzy, jaka jest Cytadela Warszawska, zyskały dodatkową, atrakcyjną oprawę wizualną. Łączna frekwencja na wszystkich imprezach wyniosła ponad 6 tysięcy osób.