KAROL MAJEWSKI
(1833-1897)
konspirator, powstaniec styczniowy, zesłaniec.
Ur. w Denkowie w pow. opatowskim. Po ukończeniu w 1854 Instytutu Agronomicznego w Marymoncie pod Warszawą pracował jako zarządca kolejnych majątków. W 1858 wstąpił jako wolny słuchacz do Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie. Tutaj wstąpił do tajnej organizacji studenckiej kierowanej przez Jana Kurzynę, po jej rozbiciu był współorganizatorem koła Narcyza Jankowskiego w listopadzie 1859, z którego wiosną 1860 wystąpił, nie podzielając radykalizmu przywódcy, zwolennika przygotowań do zbrojnego powstania. 9 II 1861 aresztowany w związku ze śledztwem w sprawie organizacji N. Jankowskiego i uwięziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, lecz po 10 dniach zwolniony za poręczeniem. W 1860 organizator tzw. Komitetu Akademickiego, konspiracyjnej organizacji studentów Akademii Medyko-Chirurgicznej o umiarkowanym programie. Stopniowo ewoluował w kierunku obozu białych, stając się ich czołowym działaczem; od grudnia 1861 do czerwca 1862 był członkiem tzw. Dyrekcji, instancji zwierzchniej tego ugrupowania. Aresztowany 26 VI 1862 i uwięziony w X Pawilonie. Tutaj zastał go 22 I 1863 wybuch powstania. Śledztwo w jego sprawie toczyło się dość wolno, był rzadko przesłuchiwany; w rezultacie nie oskarżono go o nic poważniejszego i zwolniono 3 V 1863. Na wolności kontynuował działalność polityczną. 14 VI 1863 został członkiem kolejnego Rządu Narodowego, od jego nazwiska zwanego rządem Majewskiego. Przetrwał on do 17 IX 1863. 26 X t.r. Majewski został po raz kolejny aresztowany i osadzony w X Pawilonie, lecz zwolniono go po 3 tygodniach. U schyłku dyktatury Romualda Traugutta miał objąć 1 III 1864 stanowisko w jego rządzie, lecz dzień wcześniej został ponownie aresztowany i znowu trafił do X Pawilonu. Władze wiedziały już, że rok wcześniej był członkiem Rządu Narodowego i w maju 1864 zesłały go do gub. woroneskiej. W styczniu 1865 przywieziono go stamtąd do Warszawy. W więzieniu był konfrontowany z innymi aresztantami, spisał też obszerne zeznania, które na polecenie namiestnika Królestwa gen. Teodora Berga zostały wydrukowane w Warszawie w 1866 w 60 egzemplarzach (do naszych czasów nie zachował się żaden egzemplarz). W lipcu t.r. zaliczony przez T.Berga do grupy osób, których zeznania okazały się bardzo pomocne w ujawnieniu i zatrzymaniu wielu byłych powstańców, uniknął sądu wojennego i został administracyjnie zesłany do Wiatki; przebywał też w Tambowie i Charkowie. Po powrocie w 1871 do Warszawy był przedsiębiorcą przy budowie kolei nadwiślańskiej i dęblińsko-dąbrowskiej. Zmarł w Warszawie 28 IX 1897, pochowany na cmentarzu Powązkowskim.
Polski Słownik Biograficzny, t. ; Uczestnicy ruchów wolnościowych w latach 1832-1855 (Królestwo Polskie). Przewodnik biograficzny, Ossolineum 1990; S. Król, Cytadela Warszawska. X Pawilon – carskie więzienie polityczne (1833-1856), Warszawa 1969; Muzeum X Pawilonu – kartoteka więźniów Cytadeli.
Polski Słownik Biograficzny, t. ; Muzeum X Pawilonu – kartoteka więźniów Cytadeli.
