STEFAN DOBRYCZ
(1819-1881)
Ur. w Warszawie, syn Polki i spolonizowanego od kilku pokoleń Greka, kupca korzennego, Absolwent Instytutu Agronomicznego na Marymoncie. Sam również zajmował się kupiectwem. Zaangażowany w przygotowania do ogólnopolskiego powstania w 1846, organizowanego przez Centralizację Poznańską, był czołowym działaczem jej warszawskiej ekspozytury, tzw. „Biura Spiskowego”, którego siedzibą było jego mieszkanie na Krakowskim Przedmieściu. To za jego pośrednictwem porozumiewał się z organizacją warszawską reprezentujący Centralizację w Królestwie Polskim Władysław Dzwonkowski. Dobrycz, zatrzymany w ramach fali aresztowań uczestników spisku po nieudanym ataku sprzysiężonych 10 II 1846 na garnizon rosyjski w Siedlcach, został osadzony w X Pawilonie. Był jednym z 8 czołowych spiskowców postawionych w następstwie wniosku komisji śledczej przed sądem wojennym. Wyrokiem z 3 III t.r. został skazany na karę śmierci (ale z zamiarem ułaskawienia). 16 III 1846 znalazł się wśród 5 skazańców, którym po przejściu pod ustawioną na stokach Cytadeli szubienicą ogłoszono ułaskawienie, zamieniające karę śmierci na katorgę syberyjską; w jego przypadku – dożywotnią. Równocześnie stracono wtedy skazanych w tej samej sprawie Stanisława Kociszewskiego i Władysława Żarskiego (trzeci skazany na karę śmierci Pantaleon Potocki został powieszony w Siedlcach następnego dnia, 17 III t.r.). Dobrycz odbywał karę w Akatui w okręgu nerczyńskim. W styczniu 1851 zamieniono mu katorgę na osiedlenie w gminie Kudeińskiej w tymże okręgu, uzyskał zezwolenie na podjęcie służby cywilnej. W 1857 przeniesiono go w charakterze zesłańca do Wiatki. W 1861 uzyskał zgodę na powrót do kraju. Spędził życie samotnie, ciesząc się jako sybirak, powszechnym szacunkiem. Zmarł w Nowym Mieście nad Pilicą 3 VIII 1881, został pochowany w Warszawie na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim.
Polski Słownik Biograficzny, t. ; Uczestnicy ruchów wolnościowych w latach 1832-1855 (Królestwo Polskie). Przewodnik biograficzny, Ossolineum 1990; S. Król, Cytadela Warszawska. X Pawilon – carskie więzienie polityczne (1833-1856), Warszawa 1969; Muzeum X Pawilonu – kartoteka więźniów Cytadeli.
