Pamięci Romualda Traugutta
Tradycyjnie już 5 sierpnia, w kolejną, tym razem 152. rocznicę stracenia przywódcy powstania styczniowego Romualda Traugutta i współtowarzyszy – odbyła się na dziedzińcu Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej uroczystość złożenia wieńców i kwiatów. Miejscem oddania hołdu polskim patriotom jest od roku galeria rzeźb przedstawiająca pięciu straconych – obok Traugutta – Jana Jeziorańskiego, Romana Żulińskiego, Rafała Krajewskiego i Józefa Toczyskiego.
Na tegoroczną uroczystość przybyły liczne delegacje urzędów państwowych i samorządowych oraz organizacji społecznych i mieszkańcy Warszawy. Gości przywitał dr Tadeusz Skoczek, Dyrektor Muzeum Niepodległości oraz Jan Engelgard, Kierownik Muzeum X Pawilonu. Wieńce i kwiaty złożyły następujące delegacje:
W imieniu Wojewody Mazowieckiego Zdzisława Sipiery – Anna Karpińska, Z-ca Dyrektora Biura Wojewody.
W imieniu Szefa Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka – Alicja Marciniak.
W imieniu Rady Miasta st. Warszawy i Prezydent Miasta st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz – Ewa Masny-Askanas, Wiceprzewodnicząca Rady i Małgorzata Naimska, Z-ca Dyrektora Biura Kultury. Delegacji towarzyszyli funkcjonariusze Straży Miejskiej.
W imieniu Urzędu Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy – Piotr Kazimierczak, Burmistrz Dzielnicy i Michał Sas, Przewodniczący Rady.
W imieniu Urzędu Dzielnicy Żoliborz m. st. Warszawy – Krzysztof Bugla, Burmistrz Dzielnicy.
W imieniu Muzeum Sportu i Turystyki – Michał Puszkarski.
W imieniu Muzeum Warszawy – Katarzyna Maciantowicz
W imieniu Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych – Krzysztof Frąckiewicz.
W imieniu Rajdu Katyńskiego – Sylwia Andruszkiewicz.
W imieniu Stowarzyszenia Rodzin Osadników Wojkowych i Cywilnych Kresów Wschodnich – Mieczysław Wójcik, Prezes i Jan Rudziński.
I na koniec w imieniu Muzeum Nieodległości w Warszawie – dr Tadeusz Skoczek, Dyrektor i Michał Cieślak. W składaniu wieńca towarzyszył im Zbigniew Czaplicki, przedstawiciel Adama Struzika, Marszałka Województwa Mazowieckiego.
Podczas uroczystości obecni byli także byli harcerze ze 105. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Gen. Romualda Traugutta oraz reprezentanci tygodnika „Myśl Polska”.
Obsługę uroczystości zapewnili harcerze z Chorągwi Stołecznej ZHP – Hufiec W-wa Praga Południe, 160. Warszawska Drużyna Staroharcerska „SILVA”.
Po złożeniu wieńców uczestnicy udali się do celi nr 20 – w której ostatnie tygodnie życia spędził Romuald Traugutt. W tym miejscu pamięci także złożono liczne wiązanki kwiatów i wieńce.
Podczas drugiej części uroczystości zaprezentowano w sali audiowizualnej Muzeum X Pawilonu – książkę Mariana Dubieckiego (1838-1926) pt. „Romuald Traugutt i jego dyktatura podczas powstania styczniowego 1863-1864”. Jest to reprint trzeciego jej wydania, jakie ukazało się w Księgarni Leona Idzikowskiego w Kijowie w 1911 roku. Marian Dubiecki, w czasie powstania Sekretarz ds. Rusi – był jednocześnie jednym z najbliższych współpracowników Traugutta. Mieszkał w pokoju obok niego na ul. Smolnej 3 w Warszawie. Był świadkiem działalności Traugutta począwszy od jesieni 1863 roku, kiedy ten stanął na czele powstania. Aresztowany 9 kwietnia 1864 roku znalazł się w celi nr 19 X Pawilonu, sąsiadującej z celą Traugutta. Przy pomocy alfabetu Morse`a utrzymywał z nim kontakt do ostatniego dnia. Sam skazany na karę śmierci został jednak ułaskawiony i spędził na Syberii (najpierw katorga, potem zesłanie) 10 lat, po czym przeniósł się do europejskiej części Rosji. Po amnestii w 1883 roku przyjechał do Warszawy, ale na stałe osiadł w Krakowie. W 1893 roku opublikował swoje wspomnienie o Traugutcie, a drugiego wydanie w 1907 roku we Lwowie. W 1919 roku podczas wizyty w X Pawilonie wskazał celę, w której przebywał Romuald Traugutt. Był przez wiele lat najważniejszym świadkiem życia i działalności dyktatora.
Podczas prezentacji książki, której dokonał Jan Engelgard – Michał Cieślak odczytał trzy fragmenty wspomnień Mariana Dubieckiego poświęcone Trauguttowi.
W tej części spotkania list od Adama Struzika, Marszałka Województwa Mazowieckiego odczytał jego przedstawiciel – Zbigniew Czaplicki. W jego końcowej części czytamy: „Serdecznie gratuluję pracownikom Muzeum Niepodległości wytrwałości w popularyzowaniu wiedzy o Powstaniu Styczniowym. Wierzę, że dzień z bohaterami Polski Walczącej w latach 1863-64 będzie czymś więcej niż tylko lekcją historii. Składam wyrazy szacunku wszystkim uczestnikom spotkania”.
Uroczystość w Muzeum X Pawilonu odsługiwały: TVP Info, Polskie Radio oraz TV Sumienie Narodu.
