„Pamięć. Ofiarom Katastrofy Smoleńskiej” – wystawa
Zapraszamy
w czwartek 5 kwietnia 2018 r.
na wernisaż wystawy
Pamięć. Ofiarom Katastrofy Smoleńskiej
18.00 – pokaz o historii wystawy
w sali kinowej Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
ul. Skazańców 25
19.00 – wernisaż wystawy
w Galerii Brama Bielańska
ul. Czujna
Wystawa – hołd oddany tym, którzy zginęli pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r., a zarazem forma zjednoczenia się w bólu z ich rodzinami. Dziewiętnastu twórców z różnych miejsc Polski prezentuje prace, które łączy temat. Dzieła są różnorodne i ze względu na zastosowanie rozmaitych technik (obrazy olejne, rysunki, wydruki cyfrowe, rzeźba, serigrafia), i dzięki rozmaitości wizualnej: barw, światła. Można tu podziwiać formy abstrakcyjne, symboliczne, czasami bardziej dosłowne, realistyczne.
Ekspozycja „Ofiarom Katastrofy Smoleńskiej” zorganizowana w roku 2015 w Galerii „Dom” Sokołowskiego Ośrodka Kultury była pierwszą zbiorową wystawą w Polsce poświęconą dramatowi smoleńskiemu. Później prezentowały ją także: Siemiatycki Ośrodek Kultury, Sanktuarium Matki Bożej w Świętej Lipce, Powiatowy Bank Spółdzielczy w Sokołowie Podlaskim, Kordegarda Galeria Narodowego Centrum Kultury, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oraz Parlament Europejski w Brukseli. Dziś możemy ją oglądać w Galerii Brama Bielańska.
Artyści biorący udział w wystawie: Marek Andała (Kazimierz Dolny), s. Natanaela Błażejczyk (Warszawa), Joanna Błońska (Sokołów Podlaski), Włodzimierz Dawidowicz (Warszawa), Andrzej Dworakowski (Białystok), Aleksander Grzybek (Białystok), Helena Jacyno (Przemyśl), Aneta Jaźwińska (Warszawa), Anna Kaczor (Wejherowo), Andrzej Kalina (Warszawa), Grzegorz Kalinowski (Łódź), Krzysztof Koniczek (Białystok), Janusz Lewandowski (Warszawa), Zdzisława Ludwiniak (Wołomin), Jacek Maślankiewicz (Warszawa), Barbara Pierzgalska (Łódź), Krzysztof Rukasz (Lublin), Maria Sawicka-Biczyk (Warszawa), Jadwiga Szczykowska-Załęska (Supraśl).
Z KATALOGU WYSTAWY W GALERII BRAMA BIELAŃSKA:
„Pamięć. Jest cechą niezbędną w życiu człowieka rozumnego. Częścią jestestwa homo sapiens, odróżniającą ten gatunek od innych. Szczególnie od przyrody nieożywionej. Utrata pamięci może być nieszczęściem, tragedią, przyczyną śmierci nawet.
[…]
Dekalog, podstawowy wyznacznik moralności, zawiera w jednym z przykazań nakaz pamięci. Jest więc pamięć również nakazem moralnym, prawem i obowiązkiem. Ostatnią pracą, jaką napisał Karol Wojtyła, Jan Paweł II, była filozoficzna i moralna rozprawa »Pamięć i tożsamość«, zbiór refleksji filozoficznych i historycznych na temat praw i wolności człowieka, poświęcony demokracji i totalitaryzmom dwudziestowiecznym.
[…]
Smoleńsk 2010. Wyjaśnienia tragedii pochłonęły umysły polityków i znacznej części społeczeństwa. Nie stały się przyczyną moralnego katharsis, przeciwnie, powstały podziały niemożliwe już w krótkim czasie do zniwelowania. Najbardziej logicznie zareagowali twórcy. Swoje przeżycia, swój ból postanowili utrwalić w materii, która im była najbliższa: w obrazie, grafice, w wierszu. […] W pamięci zbiorowej pozostaną dzieła wybitne, ponadczasowe. Czy będą to eksponaty prezentowane w Galerii Brama Bielańska Cytadeli Warszawskiej?
[…]
Cytadela jest miejscem uświęconym krwią polskich patriotów. Zbudowana po zdławieniu Powstania Listopadowego, jako swoiste memento i przestroga dla niepokornych mieszkańców Warszawy – wciąż marzących i walczących o wolność narodową – jest dzisiaj świadectwem niezłomności.
[…]
W realizację misji Muzeum Niepodległości wpisuje się działalność ekspozycyjna Galerii Brama Bielańska. Zorganizowano tu już trzydzieści wystaw. Prezentowano głównie sztukę współczesną, zawsze jednak pamiętając o powadze i znaczeniu miejsca.
[…]
Wystawa »Pamięć« przygotowana przez Joannę Błońską i Natalię Roszkowską nawiązuje do dobrych tradycji Galerii Brama Bielańska i misji Muzeum Niepodległości”.
Tadeusz Skoczek,
dyrektor Muzeum Niepodległości w Warszawie
„W piątą rocznicę katastrofy smoleńskiej w Galerii »Dom« Sokołowskiego Ośrodka Kultury została otwarta wystawa malarstwa, grafiki i rzeźby pt. »Ofiarom Katastrofy Smoleńskiej«. Przedstawiono w niej czterdzieści sześć prac […] dwudziestu sześciu artystów z całego kraju
[…].
Rok później, w kwietniu 2016 r., na wniosek Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w wyniku zaangażowania historyka sztuki Izabelli Galickiej, wystawa była prezentowana w narodowej Galerii »Kordegarda« w Warszawie. Ze względu na niewielkie rozmiary galerii powołana komisja wybrała dwadzieścia dwie prace osiemnastu artystów.
Z inicjatywy Marii Koc – wicemarszałka Senatu RP, na przełomie kwietnia i maja 2016 r. wystawa zaprezentowana została w polskim parlamencie.
[…]
Brukselską odsłonę wystawy zawdzięczamy Zbigniewowi Kuźmiukowi. Dzięki inicjatywie europosła twórczość polskich artystów mogła być zaprezentowana na arenie międzynarodowej”.
Joanna Błońska,
kurator wystawy
„Powstanie pierwszej w Polsce zbiorowej wystawy plastycznej poświęconej w całości
dramatowi smoleńskiemu zawdzięczamy determinacji i zaangażowaniu Joanny Błońskiej, plastyka pracującego w Sokołowskim Ośrodku Kultury w Sokołowie Podlaskim. Do projektu zaprosiła ona zaprzyjaźnionych i znajomych artystów. Wśród nich są nazwiska bardziej i mniej znane. Łączy ich wrażliwość, empatia, potrzeba wyrażenia uczuć, odwaga i samodzielność myślenia, a także pragnienie złożenia hołdu ofiarom i okazania współczucia ich rodzinom. Tak powstał – z dala od wielkich ośrodków i znaczących środowisk – zbiór dzieł, którego wartość, poza poziomem artystycznym, stanowi także to, że jest efektem całkowicie samodzielnej inicjatywy. Nie powstał w wyniku starań jakichkolwiek partii, instytucji czy ruchów społecznych, lecz spontanicznie wyraża uczucia przepełniające wiele polskich serc.
Prace przekazują w różnorodnej formie artystycznej odczucia, skojarzenia i przemyślenia autorów. Są to obrazy i grafiki symboliczne, abstrakcyjne, kolorystyczne, metaforyczne, jednak zauważalne jest to, że każdy z obiektów powstał w związku z tematem wystawy. Zakonnica s. Natanaela (Wiesława Błażejczyk), absolwentka warszawskiej ASP, jest autorką jedynej rzeźby, wykonanej w drewnie. »Płaczący« nawiązuje formą do krzyża, a zarazem do zgruchotanego samolotu. W geometryzujących grafikach Dworakowskiego Cykl »2010« metafizycznym elementem jest Oko Opatrzności. Grafika Andrzeja Kaliny »Szary Dzień« swoim przygnębiającym, żałobnym nastrojem kontrastuje z zapisem emocji wyrażonej kolorem i światłem w abstrakcyjnym obrazie »Biało-Czerwoni. Anatomia Zbrodni« Jacka Maślankiewicza. Obraz w obrazie Krzysztofa Koniczka zatytułowany »Pamięć…« również kolorem i formą przekazuje odczucia artysty. W środkowej części budowanej światłem i cieniem trójdzielnej pracy Anny Kaczor »Bez tytułu« można dostrzec świetlisty krzyż, a może postać kroczącego Chrystusa o rozłożonych ramionach. W bogatym kolorystycznie i kompozycyjnie, bardzo malarskim obrazie Włodzimierza Dawidowicza »Skrzydło« można się dopatrzeć spojrzenia z góry na kształt samolotu. Białokremowe tulipany z obrazu Anety Jaźwińskiej »96 kwiatów« to hołd dla Marii Kaczyńskiej oraz wszystkich ofiar, które na dwóch obrazach Aleksandra Grzybka przedstawione są w postaci uproszczonych sylwetek rozmieszczonych w siedmiu rzędach, »Bez tytułu« i »Pułapka na ludzi«. Klimat chaosu i dezintegracji w miejscu tragedii przekazuje »Pamięć lasu« wykształconej we Lwowie Heleny Jacyno. Stan strzaskania, zdruzgotania wyraziła w abstrakcyjnym obrazie »Destrukcja« Maria Sawicka-Biczyk. Na pięknym i dynamicznym obrazie »W czerni« Barbary Pierzgalskiej w czarną otchłań spada kaskada szarości i bieli, rozjaśniona smużkami (łez? deszczu?) i naznaczona cynobrową, jakby symbolicznie przerwaną, kreską. Uwagę przykuwa wizerunek żałobnej Matki Bożej (»Bez tytułu«) wykonany przez Zdzisławę Ludwiniak. »Pieta smoleńska« Joanny Błońskiej urzeka prostotą przekazu i formą plastyczną. Mocno działa syntetyczny, niemal plakatowy »Pamiętny lot« Grzegorza Kalinowskiego: lotnicza biało-czerwona szachownica zbryzgana krwią. Symboliczny sens mają obrazy doskonałego pastelisty Marka Andały (»Miejsce«) oraz obraz Jadwigi Szczykowskiej-Załęskiej (»Rana«) wyobrażający fragment białej postaci – jakby Chrystusa – obwiedzionej czerwienią niczym krwią z metaforyczną raną w formie lotniczej szachownicy na piersi. Symboliczne »Polskie drogi« Janusza Lewandowskiego wiodą kibitką, koleją, samolotem na wschód: na Sybir, do Katynia, do Smoleńska… Do wystawy w Galerii Brama Bielańska został zaproszony Krzysztof Rukasz, który w swojej metafizycznej litografii nawiązuje jakby do klatek filmowych. Dopatrzeć się w nich można zarysów postaci, niektórych emanujących światłem, a wszystkich ukazanych jakby w innym, pozaziemskim wymiarze
Wszystkim, którzy przyczynili się do powstania wystawy oraz jej upowszechnienia, należy się serdeczne: Bóg zapłać!”.
Izabella Galicka,
historyk sztuki
„Wystawa grupowa, gdzie dzieła podejmują konkretną tematykę, to spore wyzwanie dla artystów. Ich unikalne wizje artystyczne muszą stworzyć harmonijną całość, jednocześnie pozostając indywidualną wypowiedzią.
Myślę, że udało się to, a prezentowane dzieła tworzą ciekawą całość na wielu płaszczyznach”.
Natalia Roszkowska,
kurator wystawy
Na ilustracji jedna z prezentowanych prac: Grzegorz Kalinowski, „Pamiętny lot”, akryl na płótnie, 60 x 60 cm, 2015
„Pamięć. Ofiarom Katastrofy Smoleńskiej” – wystawa
Kuratorzy: Joanna Błońska, Natalia Roszkowska
5 kwietnia – 13 maja 2018 r.
Galerii Brama Bielańska
Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
ul. Czujna (wjazd od strony Wisłostrady)
