„Spółdzielczość w budowie społeczeństwa obywatelskiego– historia i współczesność”
Mazowieckie obchody Roku Spółdzielczości 2012 „Spółdzielczość w budowie społeczeństwa obywatelskiego – historia i współczesność”
Warszawa, 15 listopada 2012 r.
Muzeum Niepodległości
10:00 Otwarcie konferencji
Pan Adam Struzik – Marszałek Województwa Mazowieckiego
Pan Alfred Domagalski – Prezes Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej
10:20 – 10:40 wystąpienia gości /film „Spółdzielczość znaczy szansa”
10:40 – 11:00 Alfred Domagalski, Prezes Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej „Wyzwania stojące przed spółdzielczością w III RP”
11:00 – 11:20 Prof. dr hab. Romuald Turkowski, Uniwersytet Warszawski, Prof. dr hab. Stefan Pastuszka, Uniwersytet Warszawski
„Spółdzielczość jako ruch obywatelski w XIX i I połowie XX wieku – inspiracje dla przyszłości”
11:20 – 11:40 Prof. dr hab. Artur Śliwiński, Europejski Monitor Ekonomiczny
„Spółdzielczość w Polsce w świetle ekonomii społecznej”
11.40 –12:00 Prof. dr hab. Zofi a Chyra – Rolicz, Uniwersytet Przyrodniczo – Humanistyczny w Siedlcach
„Rola kobiet w spółdzielczości jako ruchu obywatelskim”
12:00 – 12:20 Przerwa
12:20 – 12:40 Prof. dr hab. Bolesław Iwan, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych w Warszawie
„Wkład spółdzielczości w odzyskanie niepodległości”
12:40 – 13:00 Dr Jolanta Załęczny, Muzeum Niepodległości
„Mazowieckie regionalne tradycje spółdzielczości w II RP – wskazówki dla współczesności”
13:00 – 13:20 Prof. dr hab. Alina Fitowa, Uniwersytet Jagielloński
„Spółdzielczość i ruch ludowy jako formy samoorganizacji społeczeństwa w czasie II wojny światowej”
13:20 – 13:40 Przerwa
13:40 – 14:00 Dr Krzysztof Lachowski, Krajowa Rada Spółdzielcza
„Własność wspólnotowa i pieniądz wspólnotowy jako podstawa budowy społeczeństwa obywatelskiego”
14:00 – 14:20 Prof. dr hab. Władysław Szymański, Szkoła Główna Handlowa
14:20 – 14:40 Krzysztof Mroczkowski, „Nowy Obywatel”
„Kierunki harmonizacji interesów różnych grup społecznych w ustroju gospodarczym”
14.40 – 15.00 Dr Janusz Gmitruk, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego
„Ludowy ruch wydawniczy – formy obywatelskiego i spółdzielczego współdziałania”
15:00 – 15:30 Dyskusja
15:30 – 16:30 poczęstunek
Moderatorzy:
Prof. dr hab. Stefan Pastuszka
Dr Tadeusz Skoczek – Dyrektor Muzeum Niepodległości
Spotkaniu towarzyszy wystawa.
Wystawa „Spółdzielnia Zdrowia w Markowej” pokazuje historię, rozwój i organizację spółdzielni zdrowia. Ukazuje jak wyglądało życie mieszkańców wsi przed jej powstaniem, z jakimi problemami borykali się chłopi. Jak wiele energii główny bohater wystawy – Ignacy Solarz poświęcił by poprawić kwestie zdrowia na wsi. To jego wkład pracy zaowocował w przyszłości powstawaniem takich organizacji w całym kraju i znaczną poprawą zdrowia.
Idea spółdzielni zdrowia została zaszczepiona w naszym kraju w latach 30-tych XX w. przez Kazimierza Wyszomirskiego. Ten nauczyciel-podróżnik zafascynowany ruchem spółdzielczym w innych krajach m.in. Czechosłowacji, Jugosławii i Bułgarii chciał zaczerpnięte z tamtąd rozwiązania przenieść na grunt polski.
Pierwsza w Polsce taka organizacja powstała we wsi Markowa położonej niedaleko Łańcuta. Jej twórcą był Ignacy Solarz, który dostrzegał trudne położenie wsi pod względem zdrowotnym i uważał, że rozwiązanie tego problemu jest najważniejszym interesem narodowym i państwowym. Zubożenie i trudny dostęp do lekarza oraz położenie ośrodków zdrowia przeważnie w miastach to główne powody szerzenia się na wsiach chorób.
Punktem zwrotnym w historii służby zdrowia w miejscowościach wiejskich było ukazanie się artykułu Kazimierza Wyszomirskiego „Spółdzielnia zdrowia w Jugosławii”. Była to pierwsza w Polsce broszura omawiająca historię, organizację, działalność i pożytek z serbskich spółdzielni zdrowia dla mieszkańców wsi. To ona stała się głównym motorem działania Ignacego Solarza. Jego zasługą była organizacja zebrań i spotkań z mieszkańcami wsi Markowa, których przedmiotem było przedyskutowanie problemów związanych ze zdrowiem na wsi, rozwiązanie wątpliwości i ustalenie szczegółów. Taka forma okazała się trafna. Coraz więcej gospodarzy zgłaszało się na członków spółdzielni. Jak się później okazało najtrudniejsza sprawą okazało znalezienie dobrego lekarza. Poszukiwania prowadzono wszelkimi dostępnymi środkami. Była bowiem potrzebna osoba pochodząca ze wsi i znająca jej problemy. Praktykę lekarską podjął w końcu Władysław Ciekot. A pierwszym prezesem spółdzielni został Solarz.
Przykład Markowej spowodował, że zaczęły powstawać na terenie kraju kolejne spółdzielnie zdrowia.
Zdjęcia i materiały wykorzystane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego. Przy realizacji ekspozycji wykorzystano również nigdy nie publikowane materiały Zakładu Historii Ruchu Ludowego.
