“ALEKSANDER SOCHACZEWSKI W X PAWILONIE CYTADELI WARSZAWSKIEJ” – cykl “Niepodległa”.
W najbliższą niedzielę,
21 stycznia 2018 r. o g. 12.00
zapraszamy do Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
ul. Skazańców 25
na kolejne spotkanie z przygotowanego przez Muzeum Niepodległości
cyklu „NIEPODLEGŁA”:
prelekcję
ALEKSANDER SOCHACZEWSKI W X PAWILONIE CYTADELI WARSZAWSKIEJ
wygłosi dr Anna Milewska-Młynik
Aleksander Sochaczewski, właściwie Lejb Sonder (1843–1923), urodził się w osadzie Iłów pod Sochaczewem w rodzinie żydowskiej. Utalentowany artystycznie, od 1858 studiował malarstwo w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Już w czasie studiów wystawiał swoje prace jako jeden z najzdolniejszych studentów. Na początku lat 60. XIX stulecia związał się z lewym skrzydłem konspiracji, obozem czerwonych. Brał udział w manifestacjach patriotycznych, zajmował się kolportażem nielegalnych wydawnictw. 1 września 1862 r. został aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Podczas rewizji w jego mieszkaniu znaleziono m.in. broń, formy do odlewania kul, sztylety używane do wykonywania wyroków na zdrajcach, wiele druków konspiracyjnych, tajną prasę. W rezultacie 24 kwietnia 1863 został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie przez namiestnika Królestwa Polskiego na 20 lat katorgi, i w tym samym roku wysłany etapem na Syberię. Po kilku latach na mocy amnestii zamieniono mu resztę kary na zesłanie. Po powrocie w 1883 r. – wyemigrował do Monachium, gdzie żyło i pracowało wielu polskich malarzy. Później zamieszkał w Brukseli, a w 1901 osiadł na stałe w Wiedniu.
Dwudziestoletni pobyt na Syberii pozostawił ślady w jego pamięci i psychice na resztę życia. Między innymi na podstawie przywiezionych stamtąd szkiców stworzył na emigracji prace, w których nawiązywał do dramatycznych przeżyć. Ukazał m.in. warunki podróży na Syberię, realia życia katorżników i zesłańców, sceny ucieczek. Sportretował również wiele autentycznych postaci, zwłaszcza towarzyszy niedoli.
Warto poznać i dzieje artysty, i jego prace, i historię tej kolekcji. Na kilka lat przed śmiercią przekazał ją miastu Lwów w zamian za dożywotnią rentę. Dzięki temu nie uległa rozproszeniu. Do Polski wróciła w roku 1956. Stała się wówczas własnością Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Po powstaniu w 1963 r. Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej trafiła do niego w charakterze trwałego depozytu. Obecnie jest tu eksponowanych 118 obrazów i szkiców artysty.
