Pałac

Zrywy niepodległościowe końca XVIII i XIX wieku

Muzeum Niepodległości gromadzi eksponaty dokumentujące historię dążeń niepodległościowych Polaków począwszy od powstania kościuszkowskiego do czasów współczesnych, a ponadto losy Polaków rozrzuconych po całym świecie.

Dział zbiorów posiada ponad 55 000 muzealiów.

Kolekcjonujemy dzieła sztuki, militaria, medale, numizmaty, druki ulotne, fotografie i pocztówki, sztandary i inne symbole narodowe, przedmioty i archiwalia powstałe dla upamiętnienia rocznic ważnych wydarzeń. Dzięki ofiarności Polaków deportowanych w głąb ZSRR po 1939 roku powstała Kolekcja Sybiracka. W 1993 roku powołano Kolekcję LEOPOLIS celem gromadzenia zabytków dokumentujących i upamiętniających dzieje miasta i społeczeństwa Lwowa oraz Kresów Południowo-Wschodnich. Udało nam się zgromadzić jedną z większych w kraju kolekcji związanej z działalnością opozycji lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Od trzech lat zbieramy też pamiątki związane z polską historią Krzemieńca.

Najstarsze muzealia pochodzą z 1794 r. Są to Odezwy i Rozporządzenia Komisji Porządkowej Województwa Krakowskiego. Historię Powstania Listopadowego 1830 dokumentują druki ulotne, np. Manifest cara Mikołaja I “Do Narodu Polskiego”, Manifest Sejmu z 20 XII 1830 oraz odezwy Rządu Narodowego.

W zbiorach sztuki znajduje się kilkadziesiąt prac dotyczących wydarzeń i postaci XVIII i XIX wieku. Szczególnie bogato reprezentowana jest grafika związana z powstaniem kościuszkowskim i okresem napoleońskim. Ważną pozycję stanowi seria portretów uczestników Powstania Listopadowego w tym wielu dowódców.

Posiadamy też zespół kilkudziesięciu pocztówek o tematyce napoleońskiej oraz karty z reprodukcjami rysunków Z. Rozwadowskiego, przedstawiających umundurowanie żołnierzy Wojska Księstwa Warszawskiego.

Muzeum zgromadziło bogatą kolekcję eksponatów związanych z Powstaniem Styczniowym 1863 – 1864. Na szczególną uwagę zasługuje licząca 97 obiektów grupa przedmiotów pamiątkowych. Zalicza się do niej biżuterię patriotyczną tzw. czarną biżuterię z okresu manifestacji patriotycznych i żałoby narodowej: krzyżyki, bransoletki, broszki , naszyjniki, łańcuszki, pierścionki, wisiorki oraz medale upamiętniające rocznicę powstania 1863 i innych ważnych wydarzeń. Bogaty jest również zbiór ikonografii powstania styczniowego stanowiący 500 pozycji. Przedstawia on podobizny uczestników walk, dowódców oddziałów, uczestników manifestacji patriotycznych, zesłańców syberyjskich. W dziale ikonografii zgromadzone są też pamiątkowe pocztówki – reprodukcje obrazów i grafik o tematyce powstańczej. Cenną pozycją w zbiorach Muzeum jest zespół 54 rysunków zesłańca – ks. Leopolda Zgodzińskiego, wykonanych w guberni kostromskiej w latach 1864-1866.

Na stałej ekspozycji w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej znajduje się cykl 124 prac Aleksandra Sochaczewskiego – “malarza syberyjskiej katorgi”. Obrazy te, przekazane nam jako depozyt przez Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, są nieocenionym źródłem wiedzy o zesłańcach, ich życiu oraz mniej znanych i znanych uczestnikach Powstania Styczniowego, których tragiczne losy zagnały na Syberię.