Mirosław Gronicki
Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę. Podsumowanie wykładu.
dr Mirosław Gronicki
Warszawa, 31 maja 2011r.
Geneza światowego kryzysu finansowego, otoczenie makroekonomiczne.
1. Od zakończenia „zimnej wojny” długi okres „luźnej” polityki pieniężnej.
2. Niskie stopy procentowe zachęcały do wprowadzania innowacji finansowych; banki centralne nie reagowały jednoczesnym wdrażaniem odpowiednich regulacji.
3. Powstanie bąbli spekulacyjnych (IT, rynek nieruchomości, rynki surowcowe).
4. Powiększanie nierównowag w światowym handlu zagranicznym i przepływach kapitałowych.
5. Duża dynamika światowego wzrostu gospodarczego (szczególnie na rynkach wschodzących).
Kanały transmisji światowego kryzysu finansowego do Polski
Dwa podstawowe kanały transmisji globalnego kryzysu do Polski: finansowy i handlowy.
I. Finansowy: zamieszanie na rynkach finansowych: brak płynności, wzrost NPL, credit crunch. Kryzys bankowy.
II. Handlowy: załamanie handlu światowego: w 2009 wolumen obrotów zmniejszył się o ponad 11%.
Polska gospodarka w latach 2007-10
1. Polska była jedynym krajem w UE, w którym w 2009 r. wzrósł PKB.
2. Wzrost PKB osiągnięty dzięki znacznej ekspansji fiskalnej.
3. Dodatkowo zmniejszono restrykcyjność polityki pieniężnej: zmniejszono podstawowe stopy procentowe, a kurs złotego względem euro mocno się osłabił.
4. Źródła impulsu fiskalnego: zamierzony (obniżki podatków) i niezamierzony (wynikający z osłabienia gospodarczego) spadek wpływów oraz znaczny wzrost wydatków.
5. Niewielki wpływ światowego kryzysu na polski system finansowy.
6. Osłabienie aktywności gospodarczej skutkowało wzrostem bezrobocia.
7. W 2010 r. rząd nadal stymulował gospodarkę zamiast rozpocząć (tak jak zamierzał ) stopniowe zacieśnienie fiskalne.
8. Nieznacznie zwiększyły się wpływy do budżetu (z 37.2 do 37.8% PKB); a udział wydatków wzrósł z 44.5 to 45.7% PKB.
9. W rezultacie, zamiast zacieśnienia fiskalnego i zmniejszenia deficytu doprowadzono do jego zwiększenia (wg wstępnych szacunków do 7,9%).
10. Polityka pieniężna była neutralna dla wzrostu gospodarczego.
11. Policy-mix doprowadził do stopniowego zwiększania nierównowag.
Prognoza na rok 2011r.
1. W 2011 r. podstawowe agregaty makroekonomiczne mogą być na podobnym poziomie jak w 2010r. W II poł. dynamika gospodarcza zacznie słabnąć (skutek wprowadzanego zacieśnienia fiskalnego).
2. Podstawowy dylemat: czy słabnący popyt krajowy zostanie skompensowany ekspansją eksportową?
3. PKB może powiększyć się o 3,5-4%.
4. Inflacja może być wyższa, a kursy walut na podobnych poziomach jak w końcówce 2010 r.
I co dalej?
1. Do następnego spowolnienia mamy prawdopodobnie 4 lata.
2. W okresie 2012-14 należy trwale zmniejszyć deficyt FP do 1-2% PKB i wprowadzić takie reformy by w następnym spowolnieniu nie przekroczył 4%.
3. Brak rozwiązań systemowych może w najlepszym razie doprowadzić do zwiększenia relacji długu FP do około 70% PKB w 2018 r.
4. Prawdopodobieństwo przyspieszenia wzrostu gospodarczego powyżej 6% niskie, w latach 2012-14 średni wzrost gospodarczy 3-3,5%.
