Dariusz Rosati
Wykład na temat „Polska a strefa euro” z cyklu Ekonomia w Muzeum wygłosił w Muzeum Niepodległości w dniu 21 czerwca 2011r. prof. dr hab. Dariusz Rosati.
Na wstępie prof. Rosati odpowiedział na trzy pytania:
• Czy Polska musi wejść do strefy euro?
• Czy Polsce to się opłaca?
• Jeśli tak, to jak i kiedy wejść do strefy euro?
Reasumując powyższe punkty: Polska nie ma wyboru – musi przyjąć euro (ale data akcesji do strefy euro nie została określona).
Prof. Rosati przedstawił korzyści dla Polski wynikające z przyjęcia euro:
1. Eliminacja kosztów transakcyjnych związanych z wymianą walut i kosztów zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym:
• Koszt wymiany walut: ok. 0,5-0,8% wartości transakcji międzynarodowych realizowanych w euro, których wartość roczna wynosi ok. 100% PKB (1340 mld) -czyli ok. 7-11 mld zł;
• Koszt zabezpieczania się przed ryzykiem zmian kursu (forwardy, swapy, opcje walutowe ok. 1-2 mld zł);
2. Niższe nominalne i realne stopy procentowe ze względu na eliminację ryzyka kursowego i ryzyka makroekonomicznego:
• Obniżenie kosztów kredytu dla sektora prywatnego o ok. 2% od 670 mld zł –13 mld zł, czyli ok. 1% PKB rocznie;
• Obniżenie kosztów obsługi długu publicznego o ok. 2% od ok. 200 mld zł rocznych potrzeb pożyczkowych –4 mld zł, czyli ok. 0,3% PKB rocznie
Wniosek: wymierne korzyści finansowe to: 25-30 mld zł, czyli 1,9-2,5% PKB;
Pozostałe korzyści to:
• Dostęp do większego i głębszego rynku kapitałowego;
• Brak ograniczenia bilansu płatniczego i eliminacja ryzyka kryzysu walutowego;
• Przejrzystość cen;
• Stabilizujący wpływ na wartość transferów UE;
• Korzyści polityczne: Wejście do „twardego jądra” UE, członkostwo w Eurogrupie i wpływ na decyzje EBC;
• Korzyści długofalowe: wzrost inwestycji, nowe miejsca pracy, szybsze tempo wzrostu;
Z drugiej strony prof. Rosati przedstawił koszty związane z przyjęciem euro to:
1. Koszt utraty samodzielności w polityce pieniężnej jest niewielki, bo:
• Koszt jest tym mniejszy, im większy stopień synchronizacji cyklu pomiędzy Polską a strefą euro, a to zależy od stopnia integracji gospodarczej –w Polsce prawdopodobieństwo szoków asymetrycznych niewielkie, bo korelacja cyklu koniunkturalnego ze strefą euro jest wysoka (0,79 dla kwartalnych zmian PKB w okresie 2005-2010);
• W warunkach zintegrowanych rynków finansowych i mobilnego kapitału autonomia polityki pieniężnej i swoboda kształtowania stóp procentowych jest ograniczona (przepływy kapitału);
• Stopy procentowe EBC zawsze niższe niż stopy NBP, czyli z punktu widzenia pobudzania koniunktury utrata samodzielności jest nieistotna;
• Umiarkowana elastyczność płac i mobilność siły roboczej większa niż w państwach strefy euro;
2. Koszt utraty samodzielności w polityce kursowej jest niewielki, bo:
• kurs sztywny niesie ryzyko kryzysu walutowego;
• dewaluacja jest instrumentem nieskutecznym na dłuższą metę;
• dlatego Polska przyjęła kurs płynny i nie stosuje polityki kursowej;
3. Koszty techniczne wymiany waluty (systemy informatyczne, księgowe, banki, ATM, itp. rzędu 250-300 mln zł);
Wniosek: łączne koszty ograniczone.
Reasumując:
• Polska spełnia kryteria optymalnego obszaru walutowego w stopniu nie mniejszym niż inne kraje UGW;
• Polsce opłaca się wejść do strefy euro tak szybko, jak to praktycznie możliwe (por. studium NBP z 2004r i z 2009r);
Prof. Rosati przedstawił kryteria konwergencji. Obecnie nie wszystkie są spełniane, ale Polska w najbliższych latach ma szanse na ich osiągniecie.
Odnosząc się do argumentacji politycznej prof. Rosati przedstawił rzeczywiste i urojone zagrożenia związane z przyjęciem euro. Przedstawił także kto zyska, a kto straci na przyjęciu euro.
Prof. Rosati odniósł się także do kryzysu w niektórych państwach strefy euro wyjaśniając, że nie ma on związku z przyjęciem wspólnej waluty. Wynika natomiast (np. w przypadku Grecji ) z nadmiernego zadłużenia niektórych państw.
Wniosek: żadne państwo nie ma zamiaru wyjść z strefy euro, bo nikomu się to nie opłaca. Tak jest w przypadku państw słabych (Grecja), jak i silnych (Niemcy). Strefa euro nie ma wyboru, musi się dalej reformować i zacieśniać swoja politykę gospodarczą.
Więcej informacji z wykładu znajduje się w załączonej prezentacji.
