Agnieszka Chłoń-Domińczak
Wykład na temat „Europejski Model Społeczny” z cyklu Ekonomia w Muzeum wygłosiła w Muzeum Niepodległości w dniu 27 września 2011r. dr Agnieszka Chłoń-Domińczak.
Na wstępie została omówiona geneza i charakterystyka Europejskiego Modelu Społecznego (EMS) oraz jego funkcjonowania w prawie Unii Europejskiej. Genezy EMS i podstaw prawnych należy szukać w Białej Księdze z roku 1994, w której Komisja Europejska opisała podstawowe cechy EMS oraz w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Następnie przedstawiono główne cechy Europejskiego Modelu Społecznego oraz główne zadania EMS (A. Giddens, 2006):
• Państwo z szerokim zakresem interwencjonizmu i odpowiednio wysokim poziomem fiskalizmu
• Bezpłatna i obowiązkowa edukacja
• Solidny system ochrony socjalnej
• Ograniczenie nierówności
Główne zadania EMS (T. Boeri, 2002) to:
• Ograniczenie nierówności dochodowych i ubóstwa
• Ochrona przed ryzykiem związanym z działaniem rynku pracy
• Wspieranie aktywności zawodowej
Następnie zostały omówione cztery systemy, które można wyróżnić w obrębie Unii Europejskiej, w których w różny sposób osiągane są różne cele:
• Nordycki
• Anglosaski
• Kontynentalny
• Śródziemnomorski
Taki podział umożliwia ocenę tych systemów z perspektywy efektywności mierzonej poziomem zatrudnienia oraz sprawiedliwości mierzonej skalą ubóstwa
Klasyfikacja taka służyć może poszukiwaniu kompromisu między efektywnością i sprawiedliwością oraz ocenie trwałości, także finansowej, poszczególnych modeli społecznych. W załączonej prezentacji zostały przedstawione cechy poszczególnych modeli oraz ich efektywność i sprawiedliwość.
Następnie dr Agnieszka Chłoń-Domińczak przedstawiła inicjatywy flagowe strategi „Europa 2020”:
• Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia
• Europejski program walki z ubóstwem
• Młodzież w drodze
Europejski Model Społeczny i działania z nim związane monitoruje Komitet Ochrony Socjalnej (SPC), którego głównymi tematami prac są:
• Monitorowanie wpływu sytuacji gospodarczej oraz polityki fiskalnej na sytuację społeczną
• Działania związane z promowaniem aktywnej integracji, w tym opracowanie wskaźników monitorowania
• Działania na rzecz przeciwdziałania ubóstwu dzieci
• Działania związane z wyzwaniem związanym ze starzeniem się ludności
• Rozwój usług społecznych interesu ogólnego
Najbardziej istotnymi wyzwaniami EMS w przyszłości są:
• Wzrost bezrobocia i konsekwencje społeczne kryzysu,
• Długookresowy kryzys: zwycięzcy i przegrani w procesie globalizacji,
• Demografia i dalsze trwanie życia – długookresowa efektywność EMS,
• Migracje, integracja i tożsamość,
• Wpływ dywergencji w UE,
Podsumowując dr Agnieszka Chłoń-Domińczak stwierdziła, że:
• Wartości Europejskiego Modelu Społecznego sformułowane przed dwiema dekadami, tj. powiązanie zatrudnienia i spójności społecznej są nadal aktualne
• Niemniej jednak EMS stoi obecnie przed wyzwaniami długookresowymi i musi się do nich odnieść
• Wysoka efektywność i sprawiedliwość EMS są niezbędne dla utrzymania jego długookresowej wiarygodności
Więcej informacji z wykładu znajduje się w załączonej prezentacji.
