Noc Muzeów 2022
w Mauzoleum Walki i Męczeństwa
oraz Muzeum Więzienia Pawiak

HARMONOGRAM WYDARZEŃ
zaplanowanych na Noc Muzeów 2022
w Mauzoleum Walki i Męczeństwa oraz Muzeum Więzienia Pawiak

19.00–1.00 (ostatnie wejście o godz. 00.30)
• Zwiedzanie ekspozycji stałej Mauzoleum Walki i Męczeństwa
oraz Muzeum Więzienia Pawiak

19.00 – MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK
• Powitanie i przedstawienie programu Nocy Muzeów

19.00 – MAUZOLEUM WALKI I MĘCZEŃSTWA
• Inscenizacja rekonstruktorska

20.00–20.30 – MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK
• Wprowadzenie historyczne
• Muzyczna impresja artystyczna pt. „TEMU, KTÓRY PRZYJDZIE – czyli Noc z dedykacją w 100. rocznicę urodzin Tadeusza Gajcego”
• Inscenizacja rekonstruktorska

20.00–20.30 – MAUZOLEUM WALKI I MĘCZEŃSTWA
• Inscenizacja rekonstruktorska

21.00–21.30 – MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK
• Wprowadzenie historyczne
• Muzyczna impresja artystyczna pt. „TEMU, KTÓRY PRZYJDZIE – czyli Noc z dedykacją w 100. rocznicę urodzin Tadeusza Gajcego”

21.00–21.30 – MAUZOLEUM WALKI I MĘCZEŃSTWA
• Inscenizacja rekonstruktorska

22.00–22.30 – MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK
• Wprowadzenie historyczne
• Muzyczna impresja artystyczna pt. „TEMU, KTÓRY PRZYJDZIE – czyli Noc z dedykacją w 100. rocznicę urodzin Tadeusza Gajcego” – program udostępniony streamingowo na profilu na Facebooku Muzeum Niepodległości w Warszawie.
• Inscenizacja rekonstruktorska

22.00–22.30 – MAUZOLEUM WALKI I MĘCZEŃSTWA
• Inscenizacja rekonstruktorska

23.00–23.30 – MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK
• Wprowadzenie historyczne
• Muzyczna impresja artystyczna pt. „TEMU, KTÓRY PRZYJDZIE – czyli Noc z dedykacją w 100. rocznicę urodzin Tadeusza Gajcego”

00.00–00.30 – MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK
• Wprowadzenie historyczne
• Muzyczna impresja artystyczna pt. „TEMU, KTÓRY PRZYJDZIE – czyli Noc z dedykacją w 100. rocznicę urodzin Tadeusza Gajcego”
• Inscenizacja rekonstruktorska

Dni 1–3 maja 2022 r.

Szanowni Państwo,
uprzejmie informujemy, że w dniach 1 i 2 maja 2022 r.
Mauzoleum Walki i Męczeństwa będzie zamknięte dla zwiedzających.
Serdecznie zapraszamy do zwiedzania naszej placówki we wtorek 3 maja 2022 r.

„Ecce Homo” – wystawa prac
Elżbiety Wagi-Krajewskiej

Od czwartku 5 maja 2022 r. zapraszamy do oglądania wystawy prac Elżbiety Wagi-Krajewskiej pt. „Ecce Homo”. Siedem prac z cyklu „Twarze”, wykonanych techniką linorytu na papierze czerpanym, będzie prezentowanych w jednej z cel jednoosobowych (tzw. izolatek) dawnego aresztu gestapo. Sześć prac przedstawia twarze więźniów. Wszystkie twarze zwracają się ku głowie Chrystusa na Krzyżu. Ku temu, który był nadzieją dla więzionych, gnębionych, katowanych. Ku temu, który wie, czym jest los znieważonego, odartego z godności ludzkiej więźnia. Który doświadczył losu skazanego na śmierć. Prezentacja prac plastycznych w tym miejscu to hołd dla więźniów przesłuchiwanych w siedzibie gestapo w alei Szucha.

Wystawa Elżbiety Wagi-Krajewskiej zainauguruje nową formę wystawienniczą w Mauzoleum Walki i Męczeństwa. Ideą przedsięwzięcia jest poszerzenie oferty wystawienniczej Mauzoleum przez cykliczne prezentowanie sztuki nawiązującej do martyrologii narodu polskiego.

Wernisaż prac Elżbiety Wagi-Krajewskiej w Mauzoleum Walki i Męczeństwa w alei Szucha 25 odbędzie się 5 maja 2022 r. o g. 17.00.

Elżbieta Waga-Krajewska (ur. 1972) w roku 1997 r. uzyskała dyplom z wyróżnieniem na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Zajmuje się grafiką warsztatową, a także malarstwem olejnym. Jest autorką wielu ilustracji książkowych.

Areszt śledczy gestapo w alei Szucha –
lekcja muzealna

W czwartek 21 kwietnia 2022 r. o godz. 9.00 zapraszamy do Mauzoleum Walki i Męczeństwa (al. J.Ch. Szucha 25) na bezpłatną lekcję muzealną pt. ,,Areszt śledczy gestapo w alei Szucha”.

To lekcja na temat miejsca, w którym zatrzymał się czas. Już w październiku 1939 r. przedwojenny gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w alei Szucha 25 stał się siedzibą Urzędu Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa – potocznie zwanego gestapo. Niebawem w części przyziemia budynku niemieccy okupanci urządzili areszt, nazywany przez nich aresztem domowym (Hausgefängnis). W alei Szucha przesłuchiwanych było nawet do 100 osób dziennie, przywożonych z Pawiaka, aresztowanych w czasie akcji przeciwko polskiemu podziemiu albo w ulicznych łapankach. Więźniowie czekali na swoją kolej w czterech celach zbiorowych zwanych tramwajami i w dziesięciu celach pojedynczych. Przesłuchania połączone z wymyślnymi torturami prowadzono w gabinetach na górnych piętrach bądź w kancelarii dyżurującego gestapowca w przyziemiu. Na ścianach cel w alei Szucha zachowało się do dziś ponad 1260 inskrypcji wykonanych przez więźniów. Są one żywym świadectwem kaźni i heroizmu męczonych tu i mordowanych podczas przesłuchań.

Zapisy: p.piegat@muzeumniepodleglosci.art.pl.

W sobotę 16 kwietnia 2022 r.
Mauzoleum zamknięte dla zwiedzających

Szanowni Państwo,
uprzejmie informujemy, że w Wielką Sobotę 16 kwietnia 2022 r.
Mauzoleum Walki i Męczeństwa oraz Muzeum Więzienia Pawiak
będą zamknięte dla zwiedzających.
Za niedogodności przepraszamy.

Weekendowe zwiedzanie z przewodnikiem
9 kwietnia 2022 r. o g. 11.00

W sobotę 9 kwietnia 2022 r. o g. 11.00
Mauzoleum Walki i Męczeństwa zaprasza na oprowadzenie po ekspozycji
z cyklu „Weekendowe zwiedzanie z przewodnikiem”.
Z wnętrzami dawnego aresztu gestapo w alei Szucha 25 zapozna Państwa
i o dziejach miejsca opowie kustosz Andrzej Kotecki.

„Weekendowe zwiedzanie z przewodnikiem”
to cykl realizowany w naszym muzeum w wybrane soboty i niedziele.
W te dni w Muzeum Niepodległości i jego oddziałach
można uczestniczyć w oprowadzeniu po ekspozycji
bez konieczności uiszczenia dodatkowej opłaty w wysokości 100 zł.
Aby wziąć udział w tym wydarzeniu, wystarczy opłata za bilet wstępu do muzeum.

List od Ministra Edukacji i Nauki

W czwartek 24 marca 2022 r. dyrektor Muzeum Niepodległości w Warszawie dr Tadeusz Skoczek otrzymał od pana Przemysława Czarnka, Ministra Edukacji i Nauki – list z podziękowaniami za zaproszenie na uroczystość zatytułowaną „O pamięć otwartą jak pejzaż” – uroczyste podsumowanie zadania pt. „Konserwacja tynków z inskrypcjami w celach więziennych w Mauzoleum Walki i Męczeństwa”.

Prezentujemy treść tego listu.

Zadanie „Konserwacja tynków z inskrypcjami w celach więziennych w Mauzoleum Walki i Męczeństwa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Odbyło się uroczyste podsumowanie realizacji zadania
„Konserwacja tynków z inskrypcjami
w celach więziennych
w Mauzoleum Walki i Męczeństwa”

W czwartek 24 marca 2022 r. odbyło się podsumowanie realizacji zadania „Konserwacja tynków z inskrypcjami w celach więziennych w Mauzoleum Walki i Męczeństwa”. Gospodarzami spotkania w alei Szucha 25 byli zastępca dyrektora ds. programowych Muzeum Niepodległości dr Beata Michalec, zastępca dyrektora ds. administracyjnych Muzeum Niepodległości Tomasz Jagodziński, kierownik Muzeum Więzienia Pawiak Joanna Gierczyńska oraz kustosz Mauzoleum Walki i Męczeństwa Andrzej Kotecki. Na pytania dziennikarzy odpowiadali także państwo Dorota Jędrzejczyk – konserwator z prowadzącej prace firmy ZKR Sp. z o.o., oraz dr hab. Wiesław Procyk, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – inspektor nadzoru. Widowisko słowno-muzyczne zatytułowane „O pamięć otwartą jak pejzaż”, oparte na poezji Tadeusza Gajcego – przygotowali Patrycja Betley, Justyna Fabisiak, Maria Reif (scenariusz i reżyseria) oraz Dawid Sciupidro.

Uroczystość uświetnili swoją obecnością państwo Sławomir Adamiec – dyrektor generalny w Ministerstwie Edukacji i Nauki, Zbigniew Czaplicki – reprezentujący Marszałka Województwa Mazowieckiego, Aleksander Ferens – burmistrz Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy, Dominika Jarzyńska-Pokojska – dyrektor Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry, dr Edward Kopówka – dyrektor Muzeum Treblinka, Bożena Kosińska-Krauze – przewodnicząca Komisji Kultury i Nazewnictwa Rady Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy, Alojzy Maciak – były więzień KL Buchenwald, Stanisław Wanat – syn Leona Wanata, więźnia Pawiaka, uciekiniera z niemieckiej dzielnicy policyjnej, autora monografii więzienia przy ulicy Dzielnej, Stanisław Zalewski – prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych.

Zadanie „Konserwacja tynków z inskrypcjami w celach więziennych w Mauzoleum Walki i Męczeństwa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

O pamięć otwartą jak pejzaż
Uroczyste podsumowanie zadania
„Konserwacja tynków z inskrypcjami
w celach więziennych
w Mauzoleum Walki i Męczeństwa”

W czwartek 24 marca 2022 r. o g. 15.00 w Mauzoleum Walki i Męczeństwa w alei J.Ch. Szucha 25 odbędzie się uroczyste podsumowanie zadania „Konserwacja tynków z inskrypcjami w celach więziennych w Mauzoleum Walki i Męczeństwa”, realizowanego od grudnia 2021 r. do marca 2022 r. przez firmę ZKR Sp. z o.o.

Istotą zadania było poddanie konserwacji tynków z 1260 napisami wykonanymi przez więźniów istniejącego w tym miejscu podczas drugiej wojny światowej „aresztu domowego” (Hausgefängnis) gestapo. Ekipa konserwatorska ustabilizowała stan techniczny inskrypcji, tynków, warstw malarskich, pobiał oraz przeprowadziła działania mające na celu zatrzymanie lub spowolnienie procesów niszczących. Szczególnie istotne w związku z tym było wykonanie izolacji przeciwwilgociowej. Dzięki pracom konserwatorskim odsłonięte zostały ponadto niewidoczne uprzednio inskrypcje. Wykluczono szerokie działania restauratorskie mające na celu „estetyzację” wizualnej strony obiektu, takie jak naprawa rys albo próby oczyszczania „do pierwotnego koloru”.

Zachowane w niemal nienaruszonym stanie cele izolacyjne oraz zbiorowe zwane tramwajami stanowią najcenniejszą część ekspozycji Mauzoleum Walki i Męczeństwa. Przetrwały w nich wykonane przez więźniów napisy – ryte, drapane, pisane. Są one żywym świadectwem kaźni i heroizmu męczonych i mordowanych podczas przesłuchań. Czasami to „tylko” inicjały, daty pobytu, nieraz ostrzeżenia, że ktoś „sypie”. Jest kilka kalendarzy, ale są też przemyślenia o życiu i śmierci, słowa otuchy. Ci, którzy je czytali, znajdując się w tym samym co piszący położeniu, mogli z nich czerpać siły do przetrwania. Autentyczne ślady męczeństwa stanowią bezcenną wartość historyczną i muszą być zachowane dla przyszłych pokoleń ku pamięci i ku przestrodze.

Zadanie „Konserwacja tynków z inskrypcjami w celach więziennych w Mauzoleum Walki i Męczeństwa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.