Czytaj dalej →

Szanowni Państwo, informujemy, że w związku z kolejną edycją Nocy Muzeów, która odbędzie się 17/18 maja 2014 r., Mauzoleum Walki i Męczeństwa w al. Szucha będzie czynne we wspomnianych dniach wyłącznie w godzinach 19.00-1.00 w nocy z soboty na niedzielę. Za ewentualne utrudnienia przepraszamy.

26 marca 1943 r. o godzinie 17.30 w Warszawie harcerze z Szarych Szeregów przeprowadzili jedną z najbardziej spektakularnych i brawurowych akcji Polskiego Państwa Podziemnego, której celem było odbicie phm. Janka Bytnara „Rudego” z rąk gestapowskich oprawców. W 71. rocznicę tego wydarzenia, które zapisało się w historii jako „Akcja pod Arsenałem”, Muzeum Więzienia Pawiak oraz Mauzoleum Walki i Męczeństwa w al. Szucha przygotowały następujący program edukacyjny:

1)      25 marca 2014 r. godz. 10.00 Sylwetki bohaterów „Kamieni na szaniec” – wykład połączony z prezentacją multimedialną i zwiedzaniem wystawy odbędzie się w Muzeum Więzienia Pawiak;

2)      26 marca 2014 r. godz. 10.00 „Spacer szlakiem historii Szarych Szeregów i Akcji pod Arsenałem pt. „Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec …”. Zbiórka uczestników pod Pomnikiem Kopernika na Krakowskim Przedmieściu;

3)      26 marca 2014 r. godz. 9.30 i 11.00 Spotkania z byłymi więźniami Pawiaka i Szucha połączone ze zwiedzaniem ekspozycji odbędą się w Mauzoleum Walki i Męczeństwa w al. Szucha.  

Serdecznie zapraszamy grupy młodzieży gimnazjalnej i licealnej do uczestnictwa w przygotowanym przez nas programie. Udział w powyższych wydarzeniach jest bezpłatny i będzie stanowił cenne uzupełnienie wiedzy zdobytej na szkolnych lekcjach. Prosimy o dokonywanie zapisów w Muzeum Więzienia Pawiak pod numerem telefonu 22 831 92 89.

„Wojcicki, komm!” – rozlega się po korytarzu krzyk wydany przez esesmana otwierającego kratę „tramwaju”. Z charakterystycznej celi aresztu podręcznego siedziby gestapo w al. Szucha, gdzie osadzonych jest kilka osób, wywoływany jest młody człowiek, prawdopodobnie członek konspiracji, i prowadzony do pokoju dyżurującego gestapowca. W pomieszczeniu za dwoma przylegającymi do siebie biurkami siedzą funkcjonariusze hitlerowskiej policji. Jeden z nich, umundurowany podoficer Sicherheitsdienst – Służby Bezpieczeństwa SS, o czym świadczy złowieszczy mundur SS z charakterystycznym czarnym rombem i literami „SD” na rękawie, zajmuje miejsce pod dużym portretem Adolfa Hitlera. Drugi, ubrany jak zwykły cywil, siedzi naprzeciwko i to on rozpoczyna przesłuchanie. Jego bezbłędna polszczyzna sugeruje, że może to być folksdojcz. „Wójcicki, radzę Ci powiedź wszystko co wiesz, bo w przeciwnym razie inaczej porozmawiamy” – mówi gestapowiec, patrząc z góry na siedzącego na podłodze więźnia. W tym czasie drugi Niemiec, wspomniany już funkcjonariusz SD, zapala cygaro i swobodnie rozsiada się w zajmowanym fotelu.

Powyższy opis nie dotyczy okresu okupacji tylko Dni Pamięci Pawiaka 2013, które jak co roku obchodziliśmy również w Mauzoleum Walki i Męczeństwa w al. Szucha. W organizacji obchodów pomogli rekonstruktorzy ze Stowarzyszeń Rekonstrukcji Historycznej „Szaniec” i „Panzer Lehr”, którzy przygotowali cykl czterech prezentacji historyczno-edukacyjnych Lepiej umrzeć niż zdradzić sprawę wraz z okolicznościową plenerową wystawą na dziedzińcu Ministerstwa Edukacji Narodowej.  Każde ze spotkań dzieliło się na dwie części. Pierwsza odbywała się na dziedzińcu ministerialnego gmachu. Wykorzystując rekwizyty prezentowane w gablotach, między innymi kopie dokumentów z okresu okupacji czy atrapy broni z czasów II wojny światowej (Sten, MP40, Luger), rekonstruktorzy opowiadali o okupacyjnej historii Warszawy, w tym prezentowali strukturę i terror hitlerowskiej policji oraz przedstawiali przykładowe akcje polskiego podziemia na oprawców z gestapo. Natomiast druga część odbywała się w Mauzoleum Walki i Męczeństwa, gdzie w oryginalnie zachowanych pomieszczeniach przewodnicy starali się ukazać warunki egzystencji więźniów dawnego aresztu podręcznego gestapo. Swego rodzaju uzupełnieniem oprowadzania po ekspozycji były krótkie scenki przedstawiające wprowadzenie więźnia i osadzenie w „tramwaju” czy opisane powyżej zabranie na przesłuchanie. Zwiedzanie oraz poznawanie historii miało tego dnia wymiar szczególny, ponieważ w spotkaniach uczestniczyli byli więźniowie Pawiaka oraz al. Szucha, Henryk Wasilewski, Teresa Stępińska oraz Leszek Zabłocki. Kombatanci chętnie podzielili się z zebranymi swoimi wspomnieniami z okresu okupacji, w których poruszyli takie zagadnienia jak: zaangażowanie w konspiracji, aresztowanie, uwięzienie na Pawiaku i przesłuchanie w al. Szucha. Nic tak nie przykuwa uwagi jak opowiadania świadków wydarzeń, dlatego relacje byłych więźniów wzbudziły spore zainteresowanie zebranych, zwłaszcza młodych ludzi, którzy w trakcie zwiedzania zadawali kombatantom szereg pytań.

Informujemy, że od 1 maja br. zmianie ulegają ceny biletów: ulgowy – 5 zł, normalny – 8 zł.

27 marca 2013, w związku z 70. rocznicą Akcji pod Arsenałem, w Mauzoleum Walki i Męczeństwa zorganizowaliśmy spotkania z byłymi więźniami Pawiaka i Szucha: panami Jerzym Kowalewskim i Henrykiem Wasilewskim. Na tą niezapomnianą lekcję ze świadkami historii przybyło około 100 uczniów reprezentujących licea z Warszawy i Legionowa. Młodzież miała okazję poznać bogate biografie obu kombatantów, którzy podzielili się z uczestnikami swoimi przeżyciami z okresu okupacji niemieckiej.

Członek Armii Krajowej Jerzy Kowalewski został aresztowany w kwietniu 1941 r. i osadzony na Pawiaku. Był wyjątkowo brutalnie przesłuchiwany przez gestapo na Szucha. Obecnej na spotkaniu młodzieży opisał jak więźniowie Pawiaka oczekiwali na „badanie” w celach zbiorowych zwanych „tramwajami”. Ze względu na brutalność i okrucieństwo hitlerowskich oprawców do dnia dzisiejszego nie podaje szczegółów metod stosowanych w czasie przesłuchań. Uczniom opowiedział nie tylko o przeżyciach na Szucha i na Pawiaku, ale również w KL Auschwitz i KL Gross-Rosen, gdzie został wywieziony po zakończonym na gestapo śledztwie.

Drugi ze świadków historii, Henryk Wasilewski jako młody człowiek pracował w drukarni, która działała również na rzecz konspiracji. Aresztowany przez Niemców we wrześniu 1943, trafił  na Pawiak. Szczególne wrażenie wywarł na młodzieży opis przesłuchania, jakiemu poddany był na Szucha. Każda niesatysfakcjonująca gestapowca odpowiedź na zadane wcześniej pytanie kończyła się uderzeniem pięścią w twarz. Po zakończonym śledztwie jako młodociany został wysłany na roboty w Rzeszy.

Po wysłuchaniu wspomnień kombatantów młodzież miała możliwość uczestnictwa w lekcji muzealnej. Przeprowadzili ją pracownicy Mauzoleum Walki i Męczeństwa. Młodzież  poznała historię dzielnicy policyjnej okresu okupacji niemieckiej oraz gmachu gestapo w al. Szucha. Prowadzący zwrócili także uwagę na metody przesłuchań stosowane przez funkcjonariuszy gestapo. Lekcja dotyczyła też hitlerowskiej polityki na okupowanych ziemiach polskich, pracownicy muzeum starali się przedstawić terror stosowany przez okupanta.

Szanowni Państwo,

informujemy, że od stycznia 2013 r. ulegają zmianie godziny otwarcia ekspozycji w Mauzoleum:

pon.-wt. – nieczynne

śr.-pt. – 9.30-17.00

sob.-niedz. 10.00-16.00

Dniem bezpłatnego wstępu będzie czwartek

Serdeczne życzenia

pełnych ciepła, spokoju i radości

Świąt Bożego Narodzenia

oraz pomyślności i sukcesów

w nadchodzącym Nowym Roku

życzą pracownicy Mauzoleum Walki i Męczeństwa