Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa „Warszawo ma … 79. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim”
Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprasza na Ogólnopolską Interdyscyplinarną Konferencję Naukową „Warszawo ma… 79. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim”, która odbędzie się 14 kwietnia 2022 roku o godz. 9.00. Konferencja odbywa się pod patronatem honorowym Marszałka Województwa Mazowieckiego i Prezydenta m.st. Warszawy. Partnerami wydarzenia są: Akademia Finansów i Biznesu Vistula oraz Towarzystwo Przyjaciół Warszawy.
W roku 2022 przypada 79. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Powstanie kwietniowe było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie.
W utworzonym w 1940 r. getcie warszawskim Niemcy zamknęli ponad 400 tys. Żydów; dziesiątki tysięcy z nich zmarły z chorób i głodu. 22 lipca 1942 r. Niemcy rozpoczęli deportację więźniów getta do obozu zagłady w Treblince. Zginęło tam niemal 300 tys. warszawskich Żydów. Jesienią 1942 r. w tzw. getcie szczątkowym pozostało już tylko około 60 tys. Żydów. Byli to głównie ludzie młodzi i w sile wieku, bez rodzin, zatrudnieni w niemieckich warsztatach produkcyjnych, tzw. szopach. W tych warunkach, gdy nie pozostawało już nic do stracenia, wśród żydowskiej młodzieży narodziła się myśl o zbrojnym oporze.
19 kwietnia 1943 r., w przeddzień święta Pesach, niemieckie oddziały liczące 2 tys. ludzi wspierane przez czołgi i wozy pancerne ponownie weszły do getta, by je ostatecznie zlikwidować, do walki z nimi stanęło około 500 członków Żydowskiej Organizacji Bojowej, podzielonych na 22 grupy bojowe pod zwierzchnim dowództwem Mordechajma Anielewicza oraz około 150 bojowców Żydowskiego Związku Wojskowego. Symbolem powstania stały się flaga żydowska i polska, zawieszone na wysokiej kamienicy przy pl. Muranowskim, gdzie zacięty opór przez kilka dni stawiało zgrupowanie ŻZW pod dowództwem Pawła Frenkla. Ciężkie walki na terenie szopu szczotkarzy toczyli bojowcy ŻOB dowodzeni przez Marka Edelmana. Zaledwie kilkudziesięciu powstańcom udało się wydostać kanałami i podziemnymi tunelami z płonącego getta. Większość z nich zginęła następnie w wyniku denuncjacji, część w walkach partyzanckich, niektórzy wzięli udział w powstaniu warszawskim w 1944 r. 8 maja 1943 r. Niemcy otoczyli bunkier dowództwa ŻOB przy ul. Miłej 18. Około stu bojowców, wśród nich Mordechaj Anielewicz, udusiło się dymem lub popełniło samobójstwo, nie chcąc wpaść w ręce Niemców.
Mimo to, walki pojedynczych grup powstańczych trwały dalej, aż do 16 maja. Tego dnia wieczorem na znak zwycięstwa Niemcy wysadzili w powietrze znajdującą się poza terenem getta szczątkowego Wielką Synagogę przy placu Tłomackie 7. Stroop zapisał w swoim raporcie: „Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!”. Po powstaniu Niemcy zrównali teren getta z ziemią.
W trakcie obrad odbędzie się również wernisaż wystawy Wieś polska w obronie ludności żydowskiej podczas II wojny światowej, na której zaprezentowane są zdjęcia, teksty źródłowe i informacje historyczne o ludności wiejskiej i oddziałach Batalionów Chłopskich pomagającym ludności żydowskiej podczas II Wojny Światowej. Ekspozycja została przygotowana przez Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego i prezentowana będzie na westybulu górnym Pałacu Przebendowskich/Radziwiłłów do 30 kwietnia 2022r.
Pokłosiem obrad będzie recenzowana publikacja pokonferencyjna, zawierająca treść wystąpień, zgłoszonych przez prelegentów. To nie tylko znakomity sposób udokumentowania aktualnego stanu badań, ale także dotarcia do możliwie szerokiego grona odbiorców, zainteresowanych tematyką.
Konferencja będzie transmitowana na kanale YouTube Muzeum Niepodległości:
