Galeria Jednego Obiektu. “Rok 1863” Tadeusza Rybkowskiego
W czwartek 19 stycznia 2017 r.
o g. 12.00
zapraszamy
do Galerii Jednego Obiektu
w Muzeum Niepodległości (al. Solidarności 62),
będzie można obejrzeć
obraz Tadeusza Rybkowskiego
z roku 1893
zatytułowany
Rok 1863
i posłuchać o nim.
Rybkowski namalował obraz Rok 1863 we Lwowie, trzydzieści lat po wybuchu powstania styczniowego. W ciemnej celi umieścił dwie grupy postaci, po prawej więźniów, po lewej żandarmów rosyjskich wyprowadzających jednego z uwięzionych. Obraz wykonany jest w konwencji realistycznej. Widoczna jest dbałość artysty o detale. Na podłodze leży rozrzucona słoma, która służy jako posłanie, przewrócone blaszane naczynie, na stoliku obok bochenka chleba stoi dzban i szklanka wody. Powstańcy są okaleczeni, jeden ma rękę obwiązaną bandażem na temblaku, drugi ma opatrzoną nogę, kolejny – głowę. Scena więzienna przedstawia powstańców jako ludzi, którzy ponieśli klęskę.
Tadeusz Rybkowski (1848–1926) urodził się w Kielcach. Od roku 1868 studiował na Wydziale Fizyczno-Matematycznym warszawskiej Szkoły Głównej (od r. 1869 Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego), pracując równocześnie jako aplikant w sekcji inżynieryjno-budowlanej magistratu Warszawy. W roku 1872 wyjechał na studia malarskie do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie był uczniem Władysława Łuszczkiewicza. Zetknął się z Oskarem Kolbergiem, którego sportretował i dla którego rysował typy ludowe i stroje do jego dzieł etnograficznych.
W 1875 roku wyjechał do Wiednia, gdzie krótko studiował w ASP, a następnie przeniósł się do pracowni polskiego malarza Leopolda Loefflera. Był też ulubionym uczniem i protegowanym wiedeńskiego malarza Hansa Makarta. Otworzył w Wiedniu własną pracownię. Poświęcił się głównie malarstwu rodzajowemu i historyczno-rodzajowemu. Malował sceny z życia ludu: targi, jarmarki, wesela chłopskie, polowania, kuligi. Tworzył obrazy olejne i akwarele. Rysował też różne typy wieśniaków w strojach ludowych, Żydów, handlarzy. Wykonywał rysunki do ilustrowanych czasopism niemieckich, nadsyłał też swoje rysunki do pism krajowych, m.in. „Kłosów”, krakowskiego „Świata”, „Tygodnika Ilustrowanego”. W krajowych pismach umieszczał rysunki przedstawiające widoki i wydarzenia wiedeńskie. Bywał też w kraju, by utrwalić różne wydarzenia; dzięki temu powstały m.in. Pochód wesela huculskiego przed cesarzem Franciszkiem Józefem w Kołomyi w r. 1880, Huculskie wesele przed cesarzem Franciszkiem Józefem w Kołomyi, Transportacja zwłok Adama Mickiewicza. Oprócz obrazów, akwarel i rysunków wykonywał adresy, dyplomy na różne okolicznościowe cele, karty tytułowe. Malował wiele do zamków magnatów węgierskich, dla arystokracji austriackiej, odnawiał obrazy, kopiował portrety cesarskiej pary i członków rodziny panującej. Jego obraz Wesele huculskie został nabyty dla cesarza. Z Wiednia podróżował do Wenecji, Florencji, Drezna, Monachium. Bywał też w rodzinnych Kielcach, w Krakowie, Lwowie, Przemyślu, zwiedzał Puławy. Był członkiem zwyczajnym wiedeńskiego Künstlerhausu, gdzie wielokrotnie wystawiał i w roku 1891 zdobył medal.
W r. 1893 przeniósł się R. na stałe do Lwowa. Został mianowany profesorem malarstwa dekoracyjnego w tamtejszej Państwowej Szkole Przemysłowej. Otworzył również w tym mieście prywatną szkołę malarstwa dla kobiet. W roku 1894 objął kierownictwo i nadzór nad robotami przy dekoracjach artystycznych wystawy krajowej we Lwowie. Podejmował się ponadto różnych prac z zakresu sztuki dekoracyjnej. W jego twórczości pojawiły się pejzaże tatrzańskie, wśród których są akwarela Morskie Oko, oleje Halny wiatr, Jarmark w Zakopanem. W czasie pierwszej wojny światowej powstały obrazy o tematyce wojennej i legionowej: 3 września 1914 we Lwowie, Powrót legionisty, Dworek w Jarosławiu, w którym mieścił się sztab 15.7.1916, Pogrzeb wojskowy. Nadal malował portrety. Pod koniec życia zaczął pisać pamiętniki (fragmenty tych wspomnień były opublikowane w „Słowie Polskim” i w „Pamiętniku Koła Kielczan” pt. Ludzie mojej młodości). Zmarł we Lwowie. Został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
Prace Tadeusza Rybkowskiego znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie, w Muzeum Narodowym w Krakowie, w Muzeum w Toruniu, w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, w Lwowskiej Galerii Obrazów.
