Bataliony Chłopskie. Armia Polskiego Państwa Podziemnego
Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprasza do Galerii Brama Bielańska przy ul. Czujnej na wystawę Bataliony Chłopskie. Armia Polskiego Państwa Podziemnego, która jest dostępna od środy do niedzieli w godzinach 10.00-17.00. Ekspozycja jest dostępna do 21 marca 2021 roku.
Bataliony Chłopskie. Największa chłopska armia okupowanej Europy.
Szkoła patriotyzmu, odwagi, kuźnia talentów organizacyjnych, wojsko
realizmu politycznego.
Burzliwa historia chłopskiego wysiłku zbrojnego nie była wolna od
historycznych zakrętów. Jak to w Polsce bywało od wieków, nawet w
obliczu niemieckiej okupacji i hitlerowskiego terroru nie uniknięto
sporów, zadrażnień, polemik, nawet tragicznych nieporozumień. Polska
wieś początkowo masowo wstępowała do Związku Walki Zbrojnej. Taka była
zresztą decyzja władz okupacyjnych partii chłopskiej. Szybko jednak
pojawiły się nieporozumienia na tle oceny klęski wrześniowej. Ożyły
międzywojenne spory polityczne. „Piłsudczycy” i przedstawiciele sanacji
gardzili chłopami. Nie inaczej postępowali przedstawiciele
przedwojennego obozu narodowego. Współpracę deklarowały jedynie
jednostki związane z szeroko pojmowaną lewicą.
Już w 1940 roku Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego (okupacyjny
kryptonim „Roch”) zdecydowało o tworzeniu odrębnych struktur ruchu
oporu. W sierpniu tego roku utworzono Chłopską Straż (znaną pod
kryptonimem („Chłostra”). Jednak aspiracje chłopskich polityków i
żołnierzy, powiedzmy wprost – pogardzanych i poniżanych przez inne opcje
polityczne – były większe. Już na wiosnę 1941 roku powołano Bataliony
Chłopskie. Odtąd formacja ta jest często nazywana zbrojnym ramieniem
Stronnictwa Ludowego, Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” oraz części
Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej „Siew”. Dalsza historia formacji
była nadal różnorodna i niejednolita. Chłopskie wojsko wyrosło na
poważną siłę militarną i w konsekwencji polityczną, w szczytowym okresie
służyło w BCh blisko 200 tysięcy żołnierzy. Współpracowali owi
żołnierze z Gwardią Ludową, z partyzantką radziecką, z wszystkimi
walczącymi o wolność i uwolnienie z niemieckiej okupacji. Najważniejszym
partnerem była Armia Krajowa. Chociaż oficjalną deklarację scalenia BCh
z AK podpisano 30 maja 1943 r., już dużo wcześniej współpracowano przy
każdej nadarzającej się okazji.
Bogata literatura przedmiotu,
tworzona przeważnie w latach 1945-1989, świadczy o niezwykłym
bohaterstwie tej armii oraz notuje wielkie daniny krwi, jaką złożyli w
walce o niepodległość chłopi. Pisze o tym w obszernym eseju Janusz
Gmitruk.
W okresie po transformacji i zmianie stosunków politycznych, jakie nastąpiły w naszym kraju po 1989 roku, etos BCh ulegał systematycznemu wypieraniu ze świadomości zbiorowej. Tzw. „polityka historyczna”, wahadło proponowanego zainteresowania, przeniesiono na gloryfikowanie prawej strony antyniemieckiego podziemia (czasami słusznie). Stąd obchody 80 lecia Batalionów Chłopskich w 2020 roku nie miały należytej oprawy.
