“Kobiety dla Niepodległej”
9 listopada 2020 r. o godz. 12.00 w ramach Galerii Malarstwa Historycznego, zapraszamy na wernisaż wystawy online Kobiety dla Niepodległej , który odbędzie się na Facebooku Muzeum Niepodległości.
Na wystawie zaprezentowanych zostanie 5 obrazów ze zbiorów Muzeum Niepodległości przedstawiających 3 kobiety, których niezłomna postawa była symbolem walki o wolną Polskę – Annę Gudzińską, Halinę Krahelską oraz Marię Dulębiankę. O obrazach prezentowanych na wystawie opowiedzą dr hab. Jolanta Załęczny, dr Beata Michalec, dr Izabela Mościcka Ewelina Pilawa oraz Natalia Roszkowska.
Anna Gudzińska bohaterka trzech obrazów Aleksandra Sochaczewskiego, żyła w latach 1841-1866. Urodzona w Warszawie. Właścicielka piwiarni na Starym Mieście. We własnym domu dała schronienie emisariuszowi Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego, żona urzędnika kolejowego, w jej piwiarni został zamordowany szpieg rosyjski, pomimo znęcania się nad nią podczas śledztwa na Cytadeli, nie wydała sprawców. Więźniarka X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (1863 r.). Skazana na dożywotnią katorgę do Usola. Zmarła 1866 roku na zesłaniu.
Maria Dulębianka ( ur. 21 października 1861 w Krakowie, zm. 7 marca 1919 we Lwowie) – polska działaczka społeczna, feministka, malarka, pisarka, publicystka. Tematem wielu jej obrazów były kobiety. Od 1881 wystawiała swe prace w Krakowie, Paryżu, Warszawie. Malowała głównie portrety (kilkakrotnie Konopnickiej, np. około 1910) i obrazy rodzajowe (Sama jedna 1886, Sieroca dola 1889, Pod płotem 1890). Muzeum Polskie w Rapperswilu posiadało namalowany przez nią portret Marii Konopnickiej. Jej obraz Studium dziewczyny został zakupiony przez Muzeum Narodowe. Otrzymała wyróżnienie mention honorable za obrazy Na pokucie i Sieroca dola na wystawie międzynarodowej w Paryżu w 1900 roku. Była aktywistką pierwszej fali feminizmu. Zmarła na tyfus 7 marca 1919
Halina Krahelska , właściwie Helena Maria Krahelska z domu Śleszyńska, primo voto Grabianka (ur. 12 maja 1886 w Odessie, zm. 19 kwietnia 1945 w obozie koncentracyjnym KL Ravensbrück – polska działaczka społeczna, socjolog, publicystka i pisarka. Od 1908 w Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej, od 1912 w rosyjskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów. W latach 1912–1917 na zesłaniu – najpierw w Kiszyniowie, w 1913 w Kijowie, a od listopada 1914 we wschodniej Syberii, w okolicach Kańska. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu powróciła z zesłania poprzez Smoleńsk do Odessy. W 1918 członek Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) w Odessie. Po odzyskaniu niepodległości przyjechała w 1919 do Polski. W latach 1919–1921 i 1927–1931 była zastępcą Głównego Inspektora Pracy, zajmując się głównie systemem ochrony pracy i opieki społecznej – zwłaszcza zaś ochroną macierzyństwa i zdrowia kobiet pracujących i pracowników młodocianych. Publikowała zarówno wiersze i beletrystykę, jak i opracowania naukowo-społeczne. Po agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 była w czasie obrony Warszawy komendantką Obrony Przeciwlotniczej na Mokotowie, gdzie koordynowała gaszenie pożarów, ratowanie ludzi i organizację posiłków. Pracowała też w Wojskowym Biurze Historycznym i Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ-AK. W 1941 uległa ciężkiemu wypadkowi, potrącona przez niemiecki samochód wojskowy straciła nogę. Niosła wtedy ważne meldunki i mimo cierpienia udało jej się przekazać je w odpowiednie ręce unikając dekonspiracji. W uznaniu tego czynu odznaczono ją Krzyżem Walecznych. Autorka broszury „Oświęcim – pamiętnik więźnia” (później okazało się, że pamiętniki powstały w znaczącej części na podstawie relacji Władysława Bartoszewskiego. W lipcu 1944 została wydana „…przez «nieznanych sprawców» w ręce Gestapo…”, a następnie uwięziona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, gdzie zginęła lub zmarła prawdopodobnie 19 kwietnia 1945. Przed śmiercią napisała „Tezy do działalności inspekcji pracy w odrodzonej Polsce”.
